Ang pulong Bethlehem nagpasabot kini sa usa ka pulong nga Hebreo, House of Breed o’ balay sa mga pan. Usa ka dakbayan sa westeng bahin sa West Bank, mga 10 kilometros o’ 6 milyas sa kasadpan sa Jerusalem. Ang maong dapit usa ka biblical city ni David ug adlaw nga dapit ni Kristo.
Usa ka dapit alang sa mga pilgrimage alang sa mga Kristiyanos ug mga Hudiyo, Jews mismo. Usa kini ka nabantog kaayo nga shrine sa tibuok kalibutan diin gitawag usab kini nga Church of Nativity, simbahan sa natawhan.
Ang lubnganan ni Rachel, asawa ni Jacob, gituohan nga anaa lamang sa amihanang dapit sa maong dakbayan. Ang kasaysayan nahitabo ni Ruth sa maong dapit sa Bethlehem, diin mao usab kini nga dapit nga giduhigan, annoint ni Samuel si David, ang hari sa Israel.
Ang Bethlehem, usa na karon ka modernong dakbayan nga nahimutang diha sa tumoy-tumoy sa dakong bukid nga overloooking ug makita sa hawanan nga patay nga dagat kung dead sea.
Adunay kadaghanon ang Bethlehem sa mga 22,000 mil sa tuig 1984. Ug nahimong sabakan, seat kung capital sa negosyo gumikan sa iyang pagka-tambok nga yuta sa rehiyon dini ang mga produkto niini mao ang grain kung humay, trigo, olibo ug bino.
Ang paghimo ug mga pagpangguba sa mga relihiyoso ug balaanong mga dapit ug mga butang higpit kung estrikto kining gidili sa mga Hudiyo.
Apan daghanan kaayo ang imong madala nga mga souvenirs, handumanan alang sa magduawan sa maong natawhan ni Kristo para sa mga bisita ug mga turista nga magagikan sa lain-laing mga suok sa tibuok kalibutan.
Ang Bethlehem nahimong tipik-bahin sa nasud sa Jordan human ang kamandoan sa nasud sa England gihimo diin ilawom sa pagdumala sa mga Palestinhon, ug natapos kini sa tuig 1948. Sa tuig 1967, nahitabo ang gubat tali sa mga nasud sa Arab batok sa nag-inusarang nasud sa Israel.
Gitawag kadto nga six-day war, diin ang tropa sa Israeli midaug sa sayon nga paagi nga giingong dakong milagro para kanila gumikan kay ang mga unom (6) ka mga nasud sa Arab nagkahiusa sila batok sa nasud nga nagsolo lamang nga Israel.
Sa maong milagro nailog ang Bethlehem sa mga Israeli ug ang maong giokopahan dayon ang West Bank. Sa tuig 1994, ang pagbuot ug kamandoan gibalik kini sa local nga mga opisyales ngadto sa mga Palestinhon.
Sumala sa usa ka hamubo nga sugilanon, giingon nga atol sa gubat tali sa nag-inusarang nasud sa Israel batok sa unom (6) ka mga nasud sa Arab, gisayon-sayon lamang nila ang ilang mga kaaway.
Gilibutan ang mga nasud sa mga tangke-de-guerra sa Israel, usa ka dakong tangke ang gihimo sa mga Israeli nga gisakyan ni Moshe Dayan, ang Commander sa mga tropa sa Israeli nga atua sa ilawom sa dakong tangke de guerra.
Mahimo nilang pagutman ang mga Arabo, pinaagi sa pagputol sa linya sa tubig, ug ubang mga supplies. Hangtod nga ang mga Arab nga mga nasud, na lamang kini sa Israel. Dako kadtong katingad-an sa tibuok kalibutan.
(c) Edgardo Beltran
