Davao City – Kung kaniadto kusog sa militar ang gigamit nga instrumento sa mga progresibo ug gamhanang mga nasud sa kalibutan aron maka-penetrate sa ubang mga nasud, karon ang gihimong armas mao na ang pagpa-utang ngadto sa mga nasud nga huyang ang ekonomiya ug nagkinahanglan og halapad nga kalamboan.
Sa miaging tuig, ang gobyerno sa China migahin og 5 trillion dollars nga pundo aron ipautang sa mga nasud nga nagkinahanglan og dakung pondo alang sa mga proyekto ug mga programa sama sa programang ‘Build Build Build’ sa Pilipinas.
Apan gipasidan-an karon ni mining consultant Atty. Deo Contreras ang administrasyong Duterte nga magma-igmat ug dili mokumpiyansa sa mga loan transactions o mga kontrata kay basin lit-ag kini sa China aron magapos sa utang ang Pilipinas.
Subay sa datos, mukabat sa 12 ngadto sa 24 billion dollars ang giaprobahan sa China nga utangon sa Pilipinas aron gamiton sa mga proyekto sama sa imprastraktura.
Karon palang gibati na og kabalaka si Contreras sa mamahimong sangpotanan pag-abot sa panahon nga dili makabayad sa loan capital ug interest ang atong nasud diin posibleng gamiton kini nga rason aron embargohon sa China ang pipila nato ka mga patrimonial properties.
Base sa mga datos, mogula karon nga pinakatumong sa China kung nganong nagpa-utang kini sa daghang mga nasud sa tinguha niini nga apson ug labwan ang pagdominar sa Estados Unidos sa ekonomiya ug pagkontrolar sa daghang kanasuran diin gitohoan nga mao kini ang bugtong pamaagi aron mabuntog ang mga Western superpowers pag-abot sa panahon.
Usa lang ang Sri Lanka sa daghang nasud nga nabiktima sa ‘debt trap diplomacy’ tactic sa China diin kung dili makabayad ang nangutang, ila dayon ilugon ang pagkontrolar sa mga proyekto sama sa pantalan ug diktaran ang ekonomiya sa partikular nga nasud isip bayad sa utang.
Ang mga nasud nga napasulod sa lit-ag dili na makabalibad ug makadili sa China kung buot nilang pasudlan og ilang mga kumpanya aron makontrolar ang dagan sa ekonomiya maingon man ang mga proyekto sama sa imprastraktura ug uban pa kung dili mabayran ang utang sa gikatakda nga panahon.
Sigun ni Contreras, angay bukiki- on og maayo ang matag detalye sa terms and conditions sa utang aron dili maisahan ang gobyerno sa gisudlan nga mga kontrata kay basin mahingangha na lang ang tanan nga maghari ug magbuot na sa dagan sa ekonomiya ug sa mga teritoryo sa atong nasud ang nagpautang kanato: China.
Gani, ang uban gibati pa usab ug dakung kabalaka nga basin unya kon moabot ang panahon nga tawgon na ang atong nasud sa bag-ong bansagon niini: ‘Philippines, Province of China.’
Pabor si Contreras sa panawagan sa mga taga-opposition nga mas maayong ilatag ang unod sa mga nasabutan kun loan agreements apan buhaton kini sa hawanan sa Kongreso aron masuta kun gi-collateral ba o wala ang mga teritoryo sa nasud sama sa West Philippine Sea isip pangbayad sa utang ngadto sa China sa higayon nga ma-default kita sa atong repayments.
RadyoMaN Joel Viray
