Davao City – Daw Ripley’s Believe it or Not: Motoo ka’g sa dili, inay tubig-mainum ang mo-agas gikan diha sa gripo kun faucet sa duruha ka mga panimalay sa may Deca Tigatto, tubig na man hinoon nga kun imong sindihan, kalit nga mosiga kun mosila-ob.
Sa Field Report ni RadyoMan Erin Lumosbog sa morning primetime radio social commentary program nga ‘Straight to the Point,’ nasaksihan mismo sa atong reportorial team didto mismo sa panimalay ni Mr. and Mrs. Bodiongan ang pagsiga sa tubig nga gibuga gikan sa gripo sa dihang giduslitan kini og palito sa posporo.
Ang ilang kasinatian talagsaon apan dili isolated nga mga insidente sanglit matag karon ug unya, makabalita man kita sa susamang taho sama na lamang sa nahimong sugilanon didto sa Central Mindanao diin gikataho nga adunay mga porsyon sa Liguasan Marsh sa lalawigan sa Maguindanao nga dali usab mosiga.
Gani, sa usaka published report gikataho nga adunay “untapped oil and gas reserves worth an estimated $1 Billion believed to be hidden beneath Lake Buluan in Liguasan Marsh,” segun kang Maguindanao Rep. Zajid Mangudadatu.
Gani, nahimong folk tale kun istorya-istorya didtong lugara nga sa gamay nga pabilo, posibleng mahitabo ang pagsila-ob gumikan sa deposito sa lana, hinungdan matud pa nga grabeng gyera nagapanghitabo dihang lugara – gumikan sa oil or natural gas.
Ug kun pananglit ma-develop ang maong area, malagmit makasapar unya kini sa panginahanglanon sa sugnod kun fuel sa nasud nga gidabodabohan karon sa walay undang nga oil price increases mugna sa external factors sama sa pagsaka sa Dubai crude oil pricing.
Sa kaso sa Tigatto, may mga pangagpas ang mga eksperto: Malagmit nga ‘marsh gas’ ang tinubdan sa maong kalayo sa gripo.
Sa atong gihimong research, nasayran nga ang marsh gas bunga kini sa mixture deposit nga methane, hydrogen sulfide ug carbon dioxide nga diha sagad makit-an sa mga marshland, swamps ug susamang tubigon nga dapit nga malagmit mosangpot sa gitawag nga ‘spontaneous combustion’ kun pagsiga – sama sa nasaksihan sa atong news team.
Motakdo usab kini sa obserbasyon sa pipila ka mga residente nga una pa man natukod ang mga pinuy-anan didtong dapita, marshland na kini sa iyang kanhi-ay nga terrain o topography.
Pipila ka mga residente nagkanayon nga angayang i-refer kini nga phenomenon ngadto sa mga batid sa syensya ug kahibalo aron suta-on gayud ang ‘usability’ kun posibleng commercial value niini labaw sa nga tanan, ang safety kun kaluwasan niadtong mga tawong makahanggab sa maong kemikal.
RadyoMaN June Duterte/RadyoMaN Erin Lumosbog
