Diyos marhay na aga po sa gabos. Magiging halipot lang po ang discussion ta ngonian na aga sa ley ta oro atyan lang may medical treatment po kaya sato.
May text ang sarong paradangog. Sabi nya po:
“Hapot ko lang tabi Atty, ano po basehan na an dae pag-action sa haloy na panahon kan sarong local chief executive sa reklamo kan taxpayer kontra sa sarong appointed employee kan LGU for Neglect of Duty or Dereliction of Duty na saro sa mga grounds for disciplinary action sa local elective officials segun sa local government code? Salamat po. Please don’t mention my number – 0908-_____…”
Importante po na maaraman ta ang manongod sa ley asin procidimiento sa tamang kondukto kan satong mga public officials and employees. Taano po?
Sa sarong demokratikong nasyon arog kan Pilipinas, ang tiwala kan namamanwaan sa integridad kan satong mga institutions iyo ang nagmamantinir kan gabos na pa sistema lalo na sa mga panahon ning kadipisilan. Ang pag uswag kan kada pamilya nakasalalay sa maray na dalagan asin koordinasyon kan mga pasistemang yan ning pag gogobyerno. Ang tiwala kan tao yaon sa tamang ethics saka accountability mechanisms na available asin epektibong nagagamit kan ordinaryong tao. Kung nakadepende lang sa personality o sadiring kamawotan kan sarong opisyal ang pasistemang ini, mayo po kitang papadumanan.
Ang hapot kan satong paradangog manongod sa inaapod na administrative law. Ang parte kan ley administratibo iyo ang kung pano nagkakaigwa ning mga violation sa administrative functions kan mga opisyal asin employeado kan gobyerno en koneksyon sa mga trabaho ninda. Ang administrative law nagsasaysay kan mga basehan o grounds for disciplinary actions, mga administrative penalties saka kung pano ang mga procidimiento sa pagkaso o disciplinary procedure. Ano po ang mga LEGAL BASES kan administrative law? Yaon po dyan ang: 1. Art. XI, 1987 Constitution (on Public Accountability) 2. Art. IX, 1987 Constitution (manongod sa role kan Civil Service saka otoridad kan Civil Service Commission) 3. The Revised Administrative Code of 1987 (E.O. 292) 4. Local Government Code 5. RA 6713 (“Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees.” 6. The Ombudsman Act 7. Uniform Rules on Administrative Cases 8. Administrative Disciplinary Rules on Sexual Harassment Cases 9. igwang mga Supreme Court Decisions 10. igwa man mga CSC Resolutions 11. igwang pang ibang ley dealing with administrative discipline Ang administrative Discipline nagpuon sa probisyon sa satong presenting Constitution na sana dai na man ribayan kan administrasyon ta marhay ang mga probisyon. Ano po ang sabi kan 1987 Constitution? “Public office is a public trust. Public officers and employees must at all times be accountable to the people, serve them with utmost responsibility, integrity, loyalty, and efficiency, act with patriotism and justice and lead modest lives.” (Art. XI, Accountability of Public Officers) Ang terminong “public office is a public trust” ang boot sabihon ang mga officers and employees kan gobyerno, national o local government man, sinda mga agents ta o mga representative ta lang, kita pong namamanwaan ang amo ninda, bako sinda ang diktador o rulers kan mga tao. Boot pang sabihon kan public office is a public trust, mayo sa officials and employees ang puede magkaigwa ning proprietary or contractual right sa saiyang posisyon, natinir lang sinda sa saindang posisyon hanggang igwa kita ning tiwala sainda. Ano po ang mga basic na characteristics kan administrative Discipline? 1. Ang administrative offenses dai na prescribe o dai na lapse ang peryodo kung nuarin ka puede magfile ning reklamo, ta dawa retired na ang sarong official o employee, puede ka pa magfile ning kasong administratibo. Sabi po yank an Supreme Court sa kasong Floria vs. Sunga, 368 SCRA 551. 2. Ang Administrative cases dai puede maging subject ning settlement o compromise agreement. Dai puedeng orolay-olay na sana halimbawa kung pinakiolayan ang nagrereklamo kan mayor na sponsor kan emplyeado para idismiss n asana ang kaso, dai man puedeng maging dahilan para manghagad ning danyos perjuicios ang nagrereklamo bilang parte kan compromise agreement. 3. Ang pag withdraw kan sarong complainant sa pagkaso bakong dahilan para pondohon na ang kasong administratbio, dapat magpadagos ang kaso dawa mayo ng private complainant. 4. Ang sarong complainant testigo man sana sa sarong administrative case maski na ang apod saimo complainant, testigo ka kan Estado o gobyerno, kaya dawa sisay puede mag file ning administrative complaint basta may personal kang aram sa salang gibo maski bako ika ang direktang apektado. Nagkakapira lang po yan sa mga totokaron ta bilang simbag sa hapot kan texter. Puputulon ta muna po ang discussion asin idadagos ta saaga ta may appointment po kita sa doctor ngonian. Ayan po. Sana nakadagdag kita sa saindong kaaraman sa ley. Para sa mga hapot na legal, magtext or call sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, satong aramon ang tataramon kan Diyos manongod sa karakter kan satong mga public officials and employees magpuon sa satong Presidente hanggang sa pinakahababang empleyado. Ipangadyi ta na sinda maging humilde, maging magalang sa kapwa, na may faithfulness sa pagserbi sa mga tao bako sa pansadiring mga ambisyon sa poder asin yaman, na may honesty asin bakong mapanloko. Kita gabos na namamanwaan may obligasyon sa Diyos sa pagpangadyi sa sainda para sa matuninong na banwaan kan Diyos. Sabi sa bible sa –
1 Timothy 2:1-2 King James Version (KJV) 2 I exhort therefore, that, first of all, supplications, prayers, intercessions, and giving of thanks, be made for all men; 2 For kings, and for all that are in authority; that we may lead a quiet and peaceable life in all godliness and honesty.
God bless you all.
Ini po si Atty Angel Ojastro III Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
