DEATH of Pensioner, ENTITLED ba sa BENEFITS An Saiyang Nabayaang Aki? – Ini an Ley Series w/ Atty. Angel R. Ojastro III

Good morning po sa mga masugid na paradangog kan DWNX. Sibot na po ang mga kandidato para sa barangay elections, sa kampanya, sa pagpabisto – maging matanos po kita sa pagpili kan satong i-elihir sa pwesto – bako lang dahil sa amigo ta o pariente, kundi dahil competent, may integridad, may mga maray na values, asin maka-Diyos. Dapat may pagmakulog bako lang sa barangay, kundi pati na sa satong environment. Uy, speaking of environment, dai paglingawan na magpartisipar sa International Mother Earth Day sa April 22. Sa kada pamilya, puede kita magdesign ning simpleng activity arog kan pagtokdo sa mga aki ta sa tamang pag apon ning basura. Dahil summer and kadaklan sato yaon sa mga beaches, puede man magpuronpon ning plastic na basura sa mga dagat, sa mga baybayon, habang nag a-outing. Ang resort owners sana magkaigwa man clean-up drive and stricter rules sa beach goers. Kan last week of March, nagdyan po kami sa Pasacao, sa sarong resort dyan, igwang sarong lalaki, taga Naga yata, naghugas kan maating kawaling piglutuan ninda sa mismong dagat na kinakarigosan kan mga tao. Mayo lamang nagmomonitor na resort staff. Maski ngani lifeguard, mayong nakastandby sa mga resorts dyan. Mayo man ning mga waste water treatment facilities ang resorts sa Pasacao. Required po yan kan regulations kan gobyerno, puede kamo ipasara kung may violations sa environmental laws.
Ngonian na aga, satong pag-olayan ang tungkol sa pagresibe ning pension kan mga beneficiaries. May text po sato, basahon ta:
“Gud am po hpot ko man tbi 3years n po gdan c mother ko dai mi p giraray nkukua c pension ni mama mi kaipuhan daa ang authorization n gadan n c lola mi n tga leyte duman mi kukuanon eh mau po kmi kpasidad n mkduman t mau kmi pamasahe.bk po pd man kmi twanan asistensya n mkua mi n c pension.t mau nman cya mguran po gdan n.tnx po madam and sir”
Maray pong pag-olayan ini. Taano po?
Ngoniang taon, igwa na kita ning halos 2.8 million na pensioners. Ang kada pensioner igwa pang nakadependeng kapamilya. Kadaklan sainda nasa poverty line pa. Maski may mga sadiring pamilya na ang mga aki, nag-aasa pa giraray sa magurang maski dai na man dapat. Kaya pati ang records kan GSIS saka SSS nariribok kan mga salang claims kan mga kapamilya kan pensioners lalo na pag deceased na ang pensioner.
Balikan ta ang hapot kan texter, kung pano ninda makukua bilang mga aki kan nagadan na pensioner na magurang, ngoniang deceased na si lola ninda na iyo dati ang nagreresibe kan survivorship benefit.
Enot, bakong malinaw kung SSS o GSIS pension ang issue. Ikaduwa, bakong malinaw kung sinda designated as primary o secondary beneficiaries ni mama ninda. Importante po na maaraman muna ang mga bagay na ini para masimbag ta ning tama ang hapot.
Anyway, let us assume for a moment na ang nagadan na pensioner nagreresibe ning pension hali sa GSIS. Ano po ang sabi kan GSIS law manongod sa hapot kan texter?
Eligible po kamo magclaim kan survivorship benefits ni mama nindo kung:
1. Kamo ang primary beneficiaries, halimbawa kan primary beneficiaries iyo ang buhay pang legal na agom saka ang dependent children. Pag sinabing dependent children, itong mayo pang sadiring pamilya, o minor, nakaasa sa magurang for support. Kung mayo ning primary beneficiaries, ang secondary beneficiaries ang puedeng magresibe kan survivorship benefits.
2. Uliton ko po, ang primary beneficiaries iyo ang minasunod:
2.1 Ang lehitimong agom hasta sya dai pa nag-aagom giraray, o hasta dai nakiki-live-in sa iba; saka ang 2.2 dependent na legitimate, legally adopted or legitimated children, kabali man ang illegitimate children, basta ang mga akin a ini dai pa naabot sa 18 years old, or, kung naabot na ang 18 years old pero igwang physical o mental incapacity saka dai kapableng makasuporta kan sadiri dahil sa mental or physical defect, ang disability na yan acquired bago pa nag disi-ocho anyos.
3. Sisay ang secondary beneficiaries? Sinda itong dependent na parents kan GSIS member/pensioner, depende pa man kung igwang dependent children o legitimate na descendants ang nagadang pensioner.
Ang secondary beneficiaries arog kan dependent na buhay na magurang entitled to survivorship benefits kung mayo kan mga nasabi kong primary beneficiaries.
Ang naiintindihan ta sa text kan paradangog, ang nagluluwas na beneficiary kan pensioner iyo ang lola ninda, na gadan na man. Kung tano ta bako ang texter ang beneficiary posibleng dahil bako na syang minor , bako man syang disabled na aki na dependent for support sa magurang. Ta three years na daang gadan ang pensioner na mother, boot sabihon, nakayang mabuhay man kan mga aki kabali ang texter, may hanapbuhay, bako ng dependent for support sa mother. Ang sabi kan Supreme Court sa kasong “Re: Application for Survivor’s Benefits of Ms. Maylene G. Manlavi, daughter of the Late Ernesto R. Manlavi”, para maging entitled sa Survivorship Benefits base sa RA 8291, ang beneficiary dapat dependent sa GSIS member or pensioner for support.
Kung ang mother na pensioner nagrereceive ning pension hali sa SSS, sisay ang saiyang beneficiaries pagkagadan nya?
Sabi kan SSS law, ang primary beneficiaries iyo ang legitimate dependent na agom hasta dai pa nag-aagom giraray o nakiki-live-in sa iba; primary beneficiary man ang dependent legitimate, legitimated, or legally adopted, saka ang illegitimate children kan pensioner na dai pa nag-aabot sa 21 years old. Pag mayo kan nasabing primary beneficiaries, saka lang puedeng maging secondary beneficiaries ang dependent na parents kan nagadan na pensioner. Pag mayo man ning dependent parent, any other person na pig-designar kan SSS member as beneficiary sa saiyang member’s record sa SSS iyo ang maresibe kan benefits. Dai po malinaw kung tano ta pinapakua kamo ning authorization hali sa lola mo, puedeng asumiron na si lola mo ang identified na secondary beneficiary ni mama mo. Sa pagkagadan na man ni lola mo, the benefit of your grandmother terminated na man upon her death. Dai yan puede mai-assign o i- transfer saindo dawa kamo pa ang solamenteng tagapagmana ni lola mo kung dai man kamo registered as beneficiaries nya, kung sya member man kan SSS o GSIS.
Kung nagdadangog ang satong texter, puede mo po tawan pa ning linaw ang hapot mo kung igwa pang minor kang tugang, aki kan mother mong nagadan, para maintindihan ta kung ano ang mga derecho pa kan saimong kapamilya, saka kung ano ang puedeng mga proseso and requirements na saindong kokomplihan. Ta sayang man po kung igwa pang qualified na beneficiary saindo na dai lang nairehistro sa GSIS o SSS. Sa GSIS, ang dependent’s pension para sa mga dependent na aki is equivalent sa 10% kan basic minimum pension payable hasta maabot kan aki ang age of majority. Siring man sa SSS, kung may tugang ka pa sa ina na below 21 and naging dependent saiya bago nagadan si mama mo, entitled sya sa monthly pension or sa lump sum depending on the number kan naging monthly contributions ni mama kaito.
Ayan po. Sana nasimbag ta ang hapot kan texter. Kung may dagdag pang kahapotan, magtext or call lang sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, let us all understand na ang satong seguridad sa buhay sa kinabang ini dai nakadepende sa satong financial capacity, mayo yan sa poder o authority kan mga nasa gobyerno, mayo sa satong connections sa mga nakatukaw sa gobyerno, mayo man sa mga social security benefits na nakukua ta sa gobyerno, mayo sa mga negosyong pinapadalagan ta ang tunay na peace and security kan buhay. Yaon po sain? Nasa Amang Diyos ta. It is only when we have that father and child relationship with God. Sabi sa Bible sa –
Psalm 33:16-22:
16 There is no king saved by the multitude of an host: a mighty man is not delivered by much strength. 17 An horse is a vain thing for safety: neither shall he deliver any by his great strength. 18 Behold, the eye of the LORD is upon them that fear him, upon them that hope in his mercy; 19 To deliver their soul from death, and to keep them alive in famine. 20 Our soul waiteth for the LORD: he is our help and our shield. 21 For our heart shall rejoice in him, because we have trusted in his holy name. 22 Let thy mercy, O LORD, be upon us, according as we hope in thee.
Hanggang sa masunod. God bless you all.
Ini po si Atty Angel Ojastro III, aramon an saindong derecho, Ini an Ley!!!