ESTUDYANTENG NAG CUTTING CLASS, NAGLUKSO SA KUDAL, NAGKA INJURY – ANO ANG LIABILITY KAN SCHOOL?

Diyos marhay na aga po. Malipot-lipot na pagkaaga sa katahawan kan Marso. Kan panahon mainit na pag Marso, pero ngonian kakaiba na. nagbabago ang panahon. Nagbabago man ang kultura kan mga tao. Pati relasyon kan mga tao nagbabago man. Naromdoman ko ang tokdo samo kan sakong Tatay, sabi nya, “Anak, nothing is permanent in this world except change.” Food for thought lang po sa pagkaaga. Good morning man sa sakong Tatay, nagdadangog sya sato habang nakahigda sa farm sa Carolina. Salamat po sa caregiver nyang si Melissa sa pag ataman saiya.
Pagkatapos lang kan segment last Friday, may nagtext po, followup question manongod sa liability kan schools, teachers and school managers sa injury kan aki habang nasa custody kan eskwelahan. Basahon ta:
“follow up question po about sa school, ini an ley ni atty. angel ojastro,, pls don’t mention my name po. What if po dae pa dismissal and nag escape an aki ,nag agi sa kudal,,tapos nadisgrasya,,ano po daw may pananagutan an eskwelahan?”
Magayon po ang hapot, pero bakong magayon ang pangyayaring yan sa aki.
Bago ta simbagon ang hapot, aramon ta muna ang mga kinokonsiderang elements kan negligence kan mga schools para sinda maging liable sa damages. Ang hapot po pirmi dapat, ano kan oras na may maraot na nangyari sa estudyante nasa custody sya kan school? Kung ang simbag iyo, igwa tolos ning naeestablisir na obligasyon sa eskwelahan, mga teachers asin administrators na maglaag ning mga paagi asin pasistema para maprotektahan ang estudyante. Ang burden of proof yaon sa school na patunayan na nag exercise sinda ning due diligence arog kan sarong responsableng padre de pamilya. Nasabi ta po na ang boot sabihon kan custody kan school, ang teacher o school igwang control sa activity saka under the influence kan school authorities ang aki kan oras ning pangyayari. Kung natatandaan po nindo si discussion ta kan biyernes, sabi kan Supreme Court sa kasong Palisoc v. Brillantes, ang teachers responsible man sa gibo kan dawa daa nangyari ang injury o pagkagadan kan estudyante sa oras kan recess, sabi kan korte, dapat igwang adequate supervision ang school and teachers sa mga activities of the students sa laog kan school premises to protect their students from harm.
Ang obligasyon kan school magkaigwa ning adequate measures sa pagmonitor kan mga activities kan mga estudyante dai nalang po ngonian limitado sa laog kan school. Dawa sa luwas kan school obligado na man sinda maglaag preventive saka protective measures sa mga kaakian, taano po ta nasabi ko yan?
Sa Anti-bullying law o RA 10627, ang schools obligado magkaigwa ning mga tamang mekanismo para maprevent ang bullying saka immediate action sa mga minasunod na lugar: Bullying sa: a. school grounds; b. sa property kataid kan school grounds; c. sa mga school-sponsored or school-related activities, functions or programs dawa sa laog o sa luwas kan school grounds; d. sa mga school bus stops; e. sa laog kan school buses or ibang behikulong sadiri, arkilado o gamit kan school; f. sa laog kan school buses or school services na privately-owned pero accredited kan school.
Pag nagpalayar ang school maglaag ning mga preventive measures o nagpalyar sa timely intervention, asin nagkawsa ini ning danyos sa aki, may liability ang school. Igwa man ning Department Order No 86 series of 2010 ang DepEd na nagbabawal sa Students in Public and Private Elementary and Secondary Schools na maglaog sa mga Computer Shops, Malls, sinehan asin iba pang lugar sa luwas kan school during class Hours. Ano po ang sabi kan Order na ini? Ang school officials/employees concerned dapat mag implement ning mga necessary mechanism on school discipline sa bagay na ini and to monitor closely ang mga students na absent sa klase o kung nag cutting class. Obligado man sinda na mag focus on guidance counseling sa mga student/s involved, saka maki dialogue with his/her parents or guardian. Ang mga School officials obligado man mag provide sa students ning productive activities during free time sa school. May obligasyon man ang school officials makicoordinate sa LGU na magkaigwa ning ordinansa saka tamang implementation kan ordinansa sa bagay nay an. Pag dai yan nagibo kan school, may problema sinda sa ley sa oras na may nangyari sa mga students during class hours maski na nangyari ini sa luwas.
Sa hapot kan texter, kung nagpalyar ang school asin mga teachers na maglaag ning preventive measures para mapugulan ang mga aki sa pagdulag sa klase, o mayo ning tamang paagi para aramon kung naglaog na sa subject ang aki o kung kulang o mayo ning safety protocols halimbawa pag nag ring na ang bell igwang guard o school staff o guard na maikot para pagcheck sa mga corridors, sa mga back alleys kan school buildings, sa mga CR, sa heling ko magkakaigwa ning kapabayaan an sarong school. O kung nagpuon na subject, pag roll call mayo ang estudyante asin mayo ning effort ang teacher maghapot sa kaklase kan naglook na estudyante kung naglaog sa ibang subjects, may kapabayaan ang teacher. Ta kung protocol na ang pagveverify sa mga kaklase, makakaresponde ang teacher by referring the matter sa guard saka sa guidance office na may nawawarang estudyante sa klase but determinted na naglaog sa school. Ang guard saka ang guidance office are expected na maghanap sa estudyanteng reported as missing sa class. Expected man ang schools na magkaigwa ning safe na facilities, kabali dyan ang mga kudal. Napapag-andaman po baga ang posibilidad na either may maglaog sa compound kan school over the bakod, saka ang posibilidad ning mga para look sa klase. Ang kudal kan schools are expected to be very difficult na masakatan, ta kung aram na kan school ang kadaliang maagihan kana kudal, and yet dai nag take precaution na mapakaray ang kudal, liable po kamo. O halimbawa man igwang tultol na kudal, nakasakat man giraray ang student, pero kung after kan incident nagpalyar ang school to respond immediately and properly sa information na may naaksidenteng student, puedeng magka liability ang school. Common sense po yan. Ang korte hahanapon ang chain of reaction na yan kan teacher and school administrators. Ta ang sarong responsaleng magurang arog kayan ang gigibohon. Kaya ang school, having substitute parental authority sabi sa ley, iyo man ang expected na gigibohon.
Sa sitwasyong prinisentar kan texter, ang injury kan estudyante sa paglukso sa kudal kan school bako man direktang sala kan school. Im sure habo man yan mangyari kan school authorities. Pero maski sa mga public schools na kulang ang pondo sa pagpakaray kan mga pasilidad arog kan pagkakaigwa ning tultol na kudal, may magigibo pa na mga pasistema para mas husay ang monitoring kan hiro kan mga estudyante. Ang violation kan student sa rules kan school sarong inaapod na contributory negligence o nakadagdag sa pagkakaigwa ning injury pero ang posibleng proximate cause o tunay na kawsa iyo ang kapabayaan na makalaag ning mga pasistema to put in place proper supervision kan conduct kan mga students.
Arog po kayan ang naging ruling sa kasong St. Joseph’s College (SJC), et. al v. Miranda, decided kan Supreme Court kan 2010. Ano po ang nangyari digdi?
Sa laog kan St Joseph Colleges sa Quezon City, igwang science experiment about fusion of sulphur powder saka iron fillings na under kan Science teacher. Si teacher nagluwas sa klase habang nag gigibo ang mga aki kan experiment. Sa katahawan kan experiment, si saros a mga aki pig check ang result, nagsirip sa laog kan test tube gamit ang magnifying glass. Pagkasirip na yan, biglang nagputok ang test tube, luminasik ang chemical sa mata kan estudyante saka sa mga hawak kan mga kaklase. Ang mata kan aki nasulo, kinaipuhan ang pirang surgery para maibalik ang functions kan mata. Ano ang sabi kan husgado? Ang teachers saka school naprevent daa kuta ang pangyayari kun nag gibo sinda kan mas halangkaw na degree of care, pagiingat asin foresight. Nagkulang po kayan ang maestra saka ang school. Taano?
Dawa pa daa nagtugon ang teacher na sya nag instruction sa mga aki na dai kapotan, dai magsirip sa test tube hanggang dai napapalipot, ta sya nagluwas habang nag eeksperimento, yan kapabayaan. Pati po si class adviser naging liable man, dahil obligasyon nya man bilang supervisor kan subject teachers na sigurohong igwang mga safety measures sa kada activity. Pati po si science department head teacher kan school naging liable man ta dapat daa naging parte na kan established protocol sa pagmonitor nya kan activities kan sicence teachers na sinda nagsusunod sa safety measures. Command responsibility sabi kan korte. Sa parte kan school, dai libredo sa liability, ta igwa ini ning full information sa nature kan mga dangerous science experiments pero dai nag take steps para ma avoid ang injury sa mga students. Bako daang rason na mayo pang naging aksidente in the past para maging kampante sa pag preserve kan status quo, dapat daa may creative foresight ang school to install safety measures to protect the students. Sabi pa kan Supreme Court, ang gabos na Schools dai lang dapat mag install ning safety reminders saka mag distribute ning safety instructional manuals o warning, dapat mag gibo ning actual na measures to prevent any injury. Ang solamenteng epekto kan congtributory negligence kan aki sa injury nya iyo ang mabawasan ang amount of damages pero dai makaka exempt sa liability kan teaches, kan schools, sa pangyayari. Kaipuhan pruwebahan nindo na talagang nag gibo kamo kan due diligence of a good father of a family sabi sa Article 2180 kan Civil Code.
Ayan po. Sana nakadagdag kita sa saindong karaman sa ley. Para sa mga hapot na legal, magtext or call sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, pagirumdom sa gabos, lalo sa mga school administrators kan public and private schools, siring man sa mga teachers, kamo po may obligasyon man sa Diyos na magprovide ning tama, maray asin safe na environment para sag abos na estudyante. Ang school is considered a home for our kids. Garo man sana nasa pamilya, sa sadiring household. Ang sisay man saindo na dai makatao ning tama para sa school household nindo, may kasalam sa Diyos. Sabi sa –
1 Timothy 5:8
But if anyone does not provide for his own, and especially for those of his household, he has denied the faith and is worse than an unbeliever.
God bless you all.
Ini po si Atty Angel Ojastro III Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!