Dios Marhay na aldaw po saindo gabos. Medyo madampog po ang pagkaaga, pero ano man ang panahon, ang kagayonan kaini yaon po sa sato.
Totokaron ta po ngonian ang tungkol sa child custody. May text po sato kasuodma an sarong Nanay, basahon ta po::
“Mahagad po ako advice ki Atty. Si dati ko po kayang agom dinulag si duwa kong aki. Sabi ipapasyar lang sa centro Naga, hanggang ngonian po mayo pa. Dai ko aram kung sain nagduman. Ano dapat kong gibohon? Sain ako puede magreklamo? 4 years old po tapos 5 years old mga aki ko. Salamat po.”
Importante po ining pag-orolayan, taano po?
Napagorolayan ta po kan October 2 ang tungkol sa statistics kan mga aki na mayong marhay na parental care. Thousands and thousands of children po ang apektado dahil sa kawaran ning makaDiyos na relasyon kan mga mag-agom. Dakul na pong mag-agom ang nagkasuruhayan. Dakulaon po ang epekto kaini sa tamang pagdakula kan mga aki. Ang custody of children saro sa mga pinaka masalimuoot na parte kan kaso between mga separated couples.
Sabi po kan texter na suhay sa saiyang agom, an saiyang duwang aki are aged 4 and 5. Ang hapot, ano po automatic na dapat nasa custody lang sinda kan Nanay? Sa anong edad puede na mamili ang aki kung kisay na magurang maiba? Anong mga ley ang tungkol sa child custody, lalo na po sa mga single moms?
Ini po ang nagkakapira sa mga dapat tandaan en koneksyon sa child custody.
Kung ang mother and father dai kasal, ang aki is considered na illegitimate asin under parental authority kan mother lang. Yaon po yan sa Article 176 kan Family Code.
Sa mga married couples, ang ama asin ina parehong may parental authority, sabay o joint custody sa aki. Kung may dai pagkakasundo ang mag-agom, ang desisyon kan Tatay ang masusunod apuera lang kung may desisyon ang husgado kontra digdi, sabi po yan sa Art. 211, Family Code.
Kung ang kasal nahalian na ning bisa dahil sa annulment o declaration of nullity hali sa husgado, sabi sa Family Code, ang aki na below 7 years old dapat yaon sa mother, apuera na sana kung ang husgado may order na bako sa ina dahil sa mga magabat na kadahilanan.
Sa mga single mothers, kun suhay asin dai kasal sa Tatay, igwa po kamo sole parental authority sa saindong mga aki. Pero ang mga tatay dai man po puede halian ning saiyang parental rights na magkaigwa ning access sa aki kung gusto nya po mag exercise kan derecho nyang ini. Saro na po kaiyan ang temporary custody man kan tatay sa aki.
Ang child custody saro po kaya sa mga konsekwensya kan parental authority. Sa parental authority kabali po ang derecho asin obligasyon kan magurang na padakulaon ang aki lalo na pag below 18 years old. Ang parental authority dai po puede sayumahan o ilipat sa iba apuera sana sa mga kadahilanang nasa ley. (Article 210 of the Family Code).
By the way, bukod po sa Family Code, ang sarong single mother may mga benefits man sa Solo Parents’ Welfare Act.
Kung ang aki kinua na mayong consent kan single mom, ano po ang mga legal actions na puede gibohon?
Ang Nanay puede magfile ning civil o criminal case o sabay na civil and criminal case under Republic Act No. 9262, or “The Anti-Violence Act against Women and Children” na tinokar ta kan October 2. Sabi po sa ley na ini, konsideradong akto ning violencia ang:
(1) Pag threaten o actual na pag deprive kan dating agom o dating karelasyon sa Nanay kan custody sa saiyang aki.
Puede man magfile ang nanay ning kasong kidnapping asin pagsayumang iuli ang aki under Article 270 kan Revised Penal Code, kung ang nagkua asin nagsayumang mag-uli mayo ning parental authority sa aki.
Kung ang Tatay na tinawan access sa aki iyo ang nagkua, asin ang pagkua kontra sa mga conditions na itinao para sa temporaryong custody, ang single mother puede po magkaso under RA No. 9262 or magfile ning petition for contempt of court kung igwang enot na order ang husgado manonongod digdi.
Ano po kaipuhan talaga magfie muna ning kaso sa husgado para makua giraray sa Tatay ang mga aki?
Kaipuhan po. Dawa na ngani po suhay na kamo kan saimong agom o dating agom. Sabi po kaya kan Family Code, sa sitwasyon na separado na ang mga magurang kan aki, ang parental authority itatao sa magurang na ididesignar kan husgado. Ang husgado kokonsiderahon an gabos na bagay lalo na ang derecho kan aki na magpili kung ang aki labi na 7 years old, apuera na lang kung ang piniling magurang dai puede dahil sa magabat na dahilan halimbawa na sana kan grabeng imoralidad, drug addiction asin iba pa. Kung ang aki po below seven years old, na iyo ang sitwasyon sa mga aki kan satong texter. sya dai puede isuhay sa Nanay apuera n asana kung ang husgado maheling na ang Nanay igwa man mga labing kadipisilan na makakadanyar sa best interest kan aki (Article 210).
Uliton ta po, ano ang general rule sa custody kan mga aki?
Ang general rule is that, mayo ning aki below seven years old ang puedeng halion o isuhay sa Nanay, lalo na po sa mga illegitimate children, dahil an ley itinao an parental authority sa Nanay lang.
Igwa pong exception sa general rule na ini?
Igwa po. Dai po itatao sa Nanay sa mga kadaholanang ini: pagpapabaya sa aki, abandonment o pagwalat na permanente o indefinitely sa pag-aataman kan iba o ipinanao o ipinabakal ang aki, mayong trabaho si Nanay asin mayong ibang kapamilyang nagsusuporta sa Nanay asin sa aki, immorality, habitual na pagbuburat, drug addiction, pagmaltratar sa aki halimbawa pangongolog o pambubugbog, pagkawara ning toltol na pag-isip, asin helang na nakakaulakit.
Halimbawa po na ang aki sobra sa siete anyos magpili kung kisay na magurang maiba, ano po iyo na man ini ang magiging desisyon kan husgado?
Dai man po. Tinatawan po respeto kan jusgado ang preference kan aki, pero ang husgado dai man kaini bound. Pero discretion kan husgado na idisregard ang choice kan aki kung ang magurang na pinili maaraman na unfit, pareho kan mga nasabi ko na halimbawa kan drug addiction, etc. Sa sitwasyon na ini, ang custody itatao sa saro pang magurang, o sa ibang tao na qualified kan husgado lalo na kung ang parehong magurang unfit. Ang mga desisyon kan husgado sa custody of children bako pong permanente, puede mabago o ma-adjust depende po sa kung ano ang pinakamarhay sa aki. Sa custody disputes, ano po ang pinaka consideration? Iyo po ang karahayan o best interest kan aki. Uliton ko po, BEST INTEREST kan aki. Kokonsiderahon po kan husgado ang kanya-kanyang circumstacia kan mga magurang tungkol sa saindang financial resources asin moral na sitwasyon.
Ano na po ang puedeng gibohon ni Nanay texter?
Dahil po may parental authority man ang Tatay, aramon mo po ning husto ang kamogtakan kan mga aki asin kaolayon ang Tatay. Igwa po ning pag-aadal na nagsasabi na ang baby o toddler na nagtuturog man sa saiyang Tatay mas nakakatabang sa aki asin sa Nanay man. Ang importanteng edad para magbenepisyo ang aki sa marhay na relasyon nya sa saiyang ama pag dakula napuon sa edad na dos anyos. Sabi pa sa pag-adal, ang mas dakol na pag overnight stay kan aki sa Tatay, mas marhay. Pero yan po mangyayari kung saimong itutugot bilang Nanay. Taano po ta importanteng close man ang aki sa Tatay? Sa mga pag-aadal, mas balansyado po ang personalidad kan aki sa pagdakula kung pareho syang close asin pig-aataman kan Nanay and kan Tatay.
Pero, kung sa heling mo po talagang idinulag na ang mga aki na may intensyong dai na ibalik saimo, magdolok ka na po sa abogado para makafile ning maninigong kaso. Saro man po sa puedeng madaliang kaso iyo ang petition for habeas corpus. Ini po sarong mabilis, madaliang kaso na nareresolbar kan husgado sa laog lang ning pirang aldaw. Ini po ang kaso laban sa sisay man na mayo ning derecho para i-hold sa custody nya ang sarong tao. Dahil ngani po sabi kan ley na ang mga aki below 7 years old dapat nasa legal na custody ni Nanay, puede po ining gamiton laban sa kung sisay man na maviolar kan saimong derecho asin kan mga aki.
Ayan po Nanay texter. Sana po nakatabang kami na mabawasan an saimong kahaditan sa saimong mga aki sa paagi ning kaaraman sa ley.
Kun may mga kahaputan pa kamo, itext lang po nindo sa mga numbers kan DWNX.
Bago po ako magpaaram, gusto ko pong ipagirumdom sa gabos ang satong obligasyon bilang mga magurang. Whether separated o bako ang mga magurang, kada saro sato is being commanded by God to be righteous parents. Kung gusto tang mapanultol an buhay kan mga aki ta, kita muna po ang manultol sa pagsunod sa Kagurangnan. Halion ta ang mga bisyo kan buhay, asin maging responsable sa gabos na bagay.
Sabi po sa Bible, sa –
Psalms 112:1-2: “Praise the LORD! Blessed is the man who fears the LORD, who greatly delights in his commandments! (2) His offspring will be mighty in the land; the generation of the upright will be blessed.”
Ini po si Atty. Angel Ojastro III
Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
