Good morning po, mga listeners kan DWNX. Sa pagpuon kan aldaw na ini, our prayers go to the victims of all natural and man-made disasters, kabali na po si mga biktima kan pagtoga kan Mayon, ang mga taga Marawi, ang mga refugees sa manlain-lain na lugar dahil sa armed conflicts saka climate change. Lets do more for all our borthers in sisters na nangangaipo.
Ngonian na aga satong pag-olayan ang tungkol sa legal separation. Suodma may nagpaabot po ning hapot kung ano ang procidimiento saka gastos kung mapa legal separation.
Marhay na tokaron ang problema sa surohayan kan pamilya. Taano po?
Ang klase kan mga tao sa komunidad, ang kahusayan kan disiplina, ang lebel kan pag-uswag, ang mga insidente kan krimen, ang peace and order, ang kalidad kan edukasyon kan mga aki, ang klase ning pag-gogobyerno asin karakter kan mga lider, ang kaogmahan sa buhay, gabos po yan signifikanteng naiimpluwensyahan kan pamilya, kan klase ning mga presencia sa harong asin relasyon lalo kan mga mag-aragom, kan mga magurang.
Igwa po ning mga pag-aadal na nagsasabi, na ang development kan ugali asin gawi kan sarong aki makusog na naiimpluwensyahan kan kung gurano nagfufunctionar ang saiyang pamilya. Sa mga panahon na ang aki dependent pa sa mga adults sa pamilya para masumpayan ang saindang needs iyo ang panahon kung sain ang saindang konsepto kan importansya kan pamilya natalubo man.
Ano pa po ang sabi kan mga studies? Ang abilidad kan kada saro sato na ma handle ang mga isyu kan buhay nakabase po sa psychological na pundasyon puon sa pagkaaki sa laog kan pamilya. Sabi po sa sarong Family Pediatrics Report, ang mga aki na pinadakula kan duwang parents, na parehong responsable saka dedicado, usually nagpiperform ning maray sa eskwelahan.
Sabi pa, kritical sa emosyonal na pangangaipo kan mga aki ang klase kan istraktura kan family. Pag nawara ang sarong persona sa duwang nagpapadangat saiya o dapat na nagpapadangat, nakakaraot man sa relasyon kan aki sa iba. The study also said that the risks for emotional, behavioral, and educational problems are lower among children in 2-parent households on average. Ang bentahe po sa 2-parent household structure iyo na nagpapasilidad ini ning epektibong gawi o karakter, although bako man garantiya ini ning success, ta bako lang pisikal na presencia kan duwa ang kaipuhan, mas importanteng istable, nagpapadangat na pamilya na nakakatao ning pinaka secure, supportive, saka nangangatamang environment, mayong domestic abuse sa agom o sa aki.
Ano po ang sinasabi kan satong Constitution tungkol sa pamilya en koneksyon sa suruhayan kan mag-aragom?
Sabi sa Article II, SECTION 12, ang estado o gobyerno pigrerekonosir ang sanctity o halos kabanalan kan buhay pamilya saka dapat protehiran, pakusugon ang pamilya bilang basic, may otonomiyang social institution.
May sarong bilog na artikulo sa presenteng Constitution para lang sa pamilya, bakong arog kan ibang probisyon na saro o duwang section lang sa laog kan sarong artikulo na iba-iba ang laog, ini po bilog na artikulo puro sa pamilya lang. boot sabihon, arog po kayan kaimportate sa satong nasyon, sa survival kan satong nasyon, ang pagkakaigwa ning maray na pamilya. Ining kabilogan kan ARTICLE XV kan 1987 Constitution, nagsasabi, na sa pagpromote kan estado sa pamilya bilang pundasyon kan nasyon, sa pagpakusog saka pagpatalubo kaini, kaipuhan na ang kasal, bilang dai mababari na o inviolable na institusyon kan sosyedad, dapat man protehiran kan estado. Sabi pa, may derecho ang mag-agom na mamamilya base sa saindang pagtubod sa Kaglalang o base sa religious convictions, saka base man sa responsableng pagkamagurang.
Pano po palan sa sitwasyon na gusto na kan mag-agom magsuruhayan?
Ang ley po, saka ang mga husgado, istrikto sa pagtratar sa suruhayan, apuera nalang kung igwang domestic abuse, igwang violence against women saka violence sa mga aki base sa RA 9262, kung sain napapadali ang paghagad ning legal separation kabali na ang mga protection orders para dai na makapang abuso ang agom na lalaki. Bako man boot sabihon na sa pagpreserba kan pamilya, kabali ang pagtolerar sa iresponsable asin mapang abusong tratamiento, bako po. Pig eencourage po ang kasal saka pagpapamilya kan ley pag ini nakakapatalubo asin nakakaparahay sa mga miembros kan institusyon. Pag ini dai na nagsisirbe ning uyon sa ispiritwal, legal, saka moral na obheto, dai man dapat mantiniron.
Ano po ang mga grounds para sa legal separation?
(a) paulit-ulit na physical violence o kung mayo man pisikal na pangungulog, sobra ka-abusadong ugali kan agom laban sa agom o laban sa aki ninda o laban sa aki kan nagrereklamo, verbal abuse kabali po digid; may mga sitwasyon na ang nagrereklamo lang ang may aki, ta kung dating solo parent ang babae na inagom later kan abusadong lalaki, o halimbawa ang lalaki man ang may aki sa na annul na kasal, nagpakasal giraray, naging abusada ang bagong agom na babae sa aki;
(b) Physical violence o pagpi-pressure kan agom para magbago ang agom ning relihiyon o political affiliation;
(c) pagporbar kan pigrereklamong agom na i-corrupt o engganyuhon ang nagrereklamong agom, o ang saindang aki o aki kan nagrereklamo, na maglaog sa prostitution, o makipagsabwatan para sa pagcorrupt sekswal sa agom o sa aki. Igwa po ngani ning kaso na si agom na babae iyo ang ipinangbayad kan husband sa mga utang nya sa casino.
(d) kung nasentensyahan ang pigrereklamong agom sa ano mang kasong criminal ning kulong na sobra sa anom na taon, dawa pa matawan ning pardon kan presidente kan Pilipinas;
(e) pag Drug addict o alcoholic ang pigrereklamong agom;
(f) ang pagiging tomboy o bakla kan pigrereklamong agom;
(g) pag nagkaigwa ning ikaduwang agom o bigamy ang pigrereklamo, dawa pa ang ikaduwang kasal ginibo sa luwas kan Pilipinas;
(h) kung naging unfaithful sexually ang pigrereklamo, o sya sexually pervert, igwa po yan mga abnormal na sexual na gawi na nakakakulog, nakakapasupog, o nakakabastos, bakong normal.
(i) kung nagporbar sa buhay kan nagrereklamong agom, halimbawa po baga sa mga sitwasyon na may salang pagselos, nagtithreaten ang agom na gagadanon ang agom nya. Pano po kung tutuo man na may pinagseselosan? Ang ley dai po nagtao ning pagkakaiba, may ground ang selos o mayo, basta may pagporbar sa buhay kan saro, puede ang legal separation.
(j) kung inabandona, binayaan, ang nagrereklamo kan pigrereklamong agom na mayo man ning maray na dahilan, ang pagbaya nagdurar na ning sobra sa sarong taon.
Usually ang legal separation saro sa hinahagad kan mga complainants sa violence against women and children under kan RA 9262.
Nuarin ka po puede magfile ning legal separation sa husgado?
Sa laog ning limang taon pagkatapos kan pangyayari kan mga nasabi kong grounds. Halawig po ang panahon na itinatao. Halimbawa, maski na po nagpadagos kamo pag-ibahan pagkatapos na nagporbar sa buhay mo ang agom mo, puede ka magfile hasta 5 years pa. Pero, sa sitwasyon ning pagiging sexually unfaithful kan agom mo, dai ka na puede makafile kung pinatawad mo sya pagkatapos mo maaraman o may pagtugot ka sa sexual relations nya sa iba.
Sain ka po puede magfile ning legal separation?
Sa regional trial court po, sa family court yan, kan lugar ning residencia mo kung sain at least anom na bulan kang nakaistar. Kung dai ka nakaistar sa Pilipinas, puede ka magfile sa RTC Family Court kung sain ka yaon sa Pilipinas, puede ka man magfile sa lugar kan residence kan pigrereklamong agom, depede po saimo.
Ano po ang epekto kan decree ning legal separation hali sa husgado?
(1) ang mag-agom may derecho ng magsuhay ning harong, pero ang kasal preserbado pa;
(2) puede imponeran ning obligasyon ang mga mag-agom o ang pigrereklamong agom na magtao ning support
(3) ang pigrereklamong agom disqualified na magmana sa nagreklamo apuera nalang kung pamanahan sa paagi ning will. Kung bago pa naglegal separation, igwa ng will si nagreklamong agom kung sain may mana ang pigrereklamo, pagluwas kan desisyon kan husgado, automatic na kanselado ang mana sa will dawa dai baguhon kan nagreklamo. Kung igwang pigdonar sa pigreklamong agom, ang nagrereklamo puede ipakansela ang donasyon.
(4) kung gusto man kan dawa sisay sa mag-agom, puede na ipabanga sa husgado ang conjugal o absolute community property ninda, idisstribwir na sainda; puede man magmotion ang arin man sa lado patungkol sa custody saka support kan mga aki;
Pano po kung nagkabalikan, nagkasundo giraray habang pendiente ang kaso?
Mayo man po makakapugol kayan dawa ang husgado, ang mag-agom kaipuhan lang magsubmit sa court ning affidavit of reconciliation. Kung naisubmit ini habang pending pa ang kaso, mayo pang desisyon, tolos ididismiss kan court ang kaso; kung naisubmit ang affidavit may desisyon na pero dai pa nailuwas ang decree, kaipuhan idagdag lang kang mag-agom ang desire ninda kung gusot ibalik sa dating property relations o may bagong arrangement sa properties; kung nakasumitir kan igwa ng naissue na decree, kakanselahon kan husgado ang decree pero dai na mahihira ang property relations except kung sabihon kan magagom na ibabalik ninda ang dating property arrangement o bagong arrangement; basta po ang rule, pag nagkasundo giraray, sabihon sa husgado kung ano ang mga gusting arrangement, para iyo man ang aprubahan. Dai lang po nindo basta bayaan ang husgado, ta may legal effects yan saindo kung magpabaya kamo. Giromdomon ta po na ang decree kan husgado pigpaparecord sa civil registrar o sa PSA, kabali dyan ang epekto sa mga pagrurugaring nindo.
Sa hapot po tungkol sa fees sa legal separation, depende po sa orolay nindo kan dodolokon na abogado. Sa court naman, may mga standard fees, bako man po dakula, maghapot sa clerk of court kan RTC sa lugar kung sain kamo mafile.
Ayan po, sana nakacontribwir kita sa kaaraman kan publiko. Magtext or call lang sa numbers kan DWNX kung may mga hapot na legal.
Bago po ako magpaaram, let us all be reminded kan sugo kan Diyos sa husbands and wives, kung pano magkakaigwa ning very fruitful and happy and blessed na marriage, ta habo ta man po baga ning mamundo, frustrating na pagpapamilya: Sabi sa –
Ephesians Chapter 5
25 Husbands, love your wives, even as Christ also loved the church, and gave himself for it; 26 That he might sanctify and cleanse it with the washing of water by the word, 27 That he might present it to himself a glorious church, not having spot, or wrinkle, or any such thing; but that it should be holy and without blemish. 28 So ought men to love their wives as their own bodies. He that loveth his wife loveth himself. 29 For no man ever yet hated his own flesh; but nourisheth and cherisheth it, even as the Lord the church: 30 For we are members of his body, of his flesh, and of his bones. 31 For this cause shall a man leave his father and mother, and shall be joined unto his wife, and they two shall be one flesh. 32 This is a great mystery: but I speak concerning Christ and the church. 33 Nevertheless let every one of you in particular so love his wife even as himself; and the wife [see] that she reverence [her] husband.
Ini po si Atty Angel Ojastro III
Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
photocredit: jbsolis.com/posted in ini an ley series of Atty. Angel R. Ojastro III
