10% INTEREST RATE KADA BULAN SA PAUTANG, DAI PUEDE; FORECLOSURE KAN PROPERTY, INVALID
Good morning po sa mga paradangog kan DWNX. Pinapaabotan ta man ning good morning si Mike Padua and an saiyang misis, si Mitos. Pirmi ta na naman madadangog si Mike digdi sa NX ta harani na po ang typhoon season, ma tag-uran na naman this June. Maghanda na po kan mga kapote, payong, extra clothes sa mga aki ta kung mabasa while going to and from schools ngonian na kralasehan. Ang mga LGUs magstart na po kamo ning mga orientation sa mga komunidad, sa mga eskwelahan, ning mga updated na systems sa pag adaptar sa incoming na tag-uran. Ang mga drainage ayuson. Ang climate change adaptation sa urban development saro po sa mga naging trabaho ko as Undersecretary ni VP Leni sa HUDCC kaya aram ta po kung may problema sa mga designs kan climate change adaptation systems sa urban areas. Resource speaker man po kita pirmi sa mga training kan LGU officials on disaster risk reduction and professor po kita ning Environmental Law sa college of law. Kaya sana po ang ibang LGUs na natutuyaw ta, take it constructively pag natutuyaw lalo kan mga advocates on good governance. Bako po nindo solo ang kaaraman sa pag gogobyerno. Ang mga ordinaryong tao mas aram po kung ano ang kaipuhan ninda sa komunidad, let them be part of the planning, implementation and audit of all your local projects and programs, dai mag anggot pag nakikimeeting sa mga nagrereklamo, instead, address them in a positive way. Mas maray ang outcomes pag may citizen participation, mas magiging mahamot kamo sa tao, lalo ta ma election na next year. Ang mando po baga kan satong Constitution, The prime duty of the Government is to serve and protect the people”, bako po sadiri ang pagsirbihan.
Tokaron ta po ngonian na aga ang manongod sa mga prosyento ning pautang. May PM sato kan nakaaging banggi, basahon ta: mendo
“good evening po atty.pwedi po mag tanung? Halimbawa po nag sanla ako ng bahay at lupa sa isang financer, tapos po wla po kmi ni isang hawak na contract namin. Ibibigay daw yun pag natubos namin. Pero po until now hndi ko pa po natutubs kasi po 10 percent ang interest, nag pirma na nga po ako na mag arkila na ako monthly pero po naka 4 months lang ako naka bigay. Mayrun po sya ahente ngayun po yun ang nakikiusap sa financer dahil po sa paki usap ko na wag na muna po e transfer sa name nila. Ang tanung ko po sa inyo atty, kung pwedi po kaya na ang bayaran ko ang kapital na lang ng pagkakasanla na pwedi ko po hulugan within 36months. Pwede kaya yun atty? ipaki-usap po sa pinag sanlaan? please po tulungan nyo po ako anu po dapat ko gawin. Kasi may pinareceived sa akin na demand to vacate.. please..please po., wala po kmi matitirhan atty., please po we need your advise..thanks and god bless po”.
Timely po na pag-olayan ang mga personal tang mga utang. Taano po?
Ang mga Pilipino saro kuta sa pinakamaray sa Asia sa pagkakaigwa ning short-term na savings and expense tracking behaviors, pero kita man ang ikaduwa sa Asia na pinaka may utang na personal. Dakul sato dai nakakakapag invest ning tama kan satong mga savings para sa long term. Sobra sa 80% sato ang may halangkaw na personal debt. Ang 41% po kan mga Pinoy igwang saradit na utang, on the average, between P5,000 P25,000. Ang halos 7% sato igwang utang na P500,000 pataas. Kaya ining topic ta kung pano mababawasan ang interest charges magiging dakulang tabang sa kadaklan. Ta usually, dahil sa halangkaw na interes kaya nasasakitan makabayad, minsan kapit nalang sa patalim.
Balikan ta ang problemadong texter. Puede mo pa kaya mapakiolayan ang nagpautang saimo, saka is there a way na dai ka pa mapahali sa solamenteng harong nindo kan saimong pamilya? Lalo po kung igwa kanga king nagkaklase pa, sain kamo maistar ngoniang kralasehan. I empathize po sa texter, ta nagdakula po ako na mayo kaming harong, sa kapobrehan mi kan panahon pinapahali kami sa mga pigrerentahan mi ta dai makabayad ang magurang ko, pig eenot muna ang panggasto sa pag eskwela. Nakakahibi bako lang sa mga maguran pati na sa mga aki.
Ini po ang simbag ta sa texter sa duwang kahapotan mo: YES, puede mo kaolayon and kumbinsihon ang nagpautang, and YES, dakula ang posibilidad na dai kamo mapahali sa house and lot nindo. Taano po?
Dahil kung aasumiron ta na ang sabing 10 percent interest is on a MONTHLY basis, ang interes na yan inaapod na UNREASONABLE, UNCONSCIONABLE o dai katugut-tugot sa ley.
Tutuo na mayo man ning hard and fast rule sa pagdeterminar ning pagiging reasonable kan interest rates. Ang pinagkauyunan na interest rates of 21%, 23% and 24% kada taon – uliton ko po – KADA TAON, bakong kada bulan – pig sustain kan Supreme Court sa nagkakapirang mga kaso. Pero dakul man naging mga kaso na ang husgado pig reduce ang napagkauyunang interest rates. Halimbawa, ang 18% per annum ginibong 10% nalang kada taon. Ang interest na 5.5% per month – KADA BULAN – or 66% kada taon – pig imbalido kan Supreme Court ta excessive, unconscionable, exorbitant. Sabi kan husgado, ang aorg kayan kalangkaw na interest, contraryo sa moral tang mga Pilipino kung bako man kontra sa ley mismo. Maski si mga kasong igwang 36% per annum, 6% per month (or 72% per annum), and 10% and 8% per month, gabos yan pig imbalido kan husgado. Pigribayan ning legal interest of 12% per annum na sana.
Klarohon ko lang po na ang “legal interest” na 12% bako boot sabihon na ano mang sobra dyan “illegal”. Ang sabi lang kan ley, sa mga pautang ning kwarta, pag mayo lang ning napagkasunduang interest ang mga lado saka ma aaply ang legal interest rate na 12%. Sa mga exorbitant na rates, garo man lang mayong napagkasunduang rate, kaya pigpifix kan husgado sa legal interest.
Sa kasong Albos vs. Embisan, decided kan Supreme Court kan 2014, ang pag imponir o pagcharge ning 5% monthly interest, whether compounded or simple interest, dai kaako-ako. Maski pa daa igwang agreement na i-compound, maski pa nakasurat o dai nakasurat – void o invalid yan. Kontrayo sa provision kan Article 1306 kan Civil Code. Sabi kan ley, ang contracting parties pueden mag agree sa mga conditions basta dai laban ang agreement sa ley, sa morals, sa maray na custombre, dai kontra sa public order, or public policy.
Ang pag imponir ning unconscionable rate of interest on a money debt, miski pa aram kan nag utang and voluntarily assumed nya, iyan immoral and unjust. Nagdedeprive ning property ning iba sa salang paagi. Dahil sa unconscionable interest, ang foreclosure sale kan property na nakamortgage, sabi kan Supreme Court, imbalido man ta overstated ang amount ning utang na sinisingil dahil sa halangkaw na interest. Mayong foreclosure proceedings ang puedeng gibohon kan nagpautang, asin ang mga judges na ma -grant kan foreclosure sa exorbitant na interest puedeng makasuhan administratibo. Dawa pa natapos na ang foreclosure sale, nabakal na baga ngaya kan iba, naiparehistro na sa Register of Deeds, sabi kan Supreme Court, the subsequent registration of the foreclosure sale cannot transfer any rights over the mortgaged property. Ang registration kan foreclosure sale imbalido, dai makakato ning title sa sisay man na nagbakal sa auction sale kan mortgaged property.
Ang sisay man na nagpautang na maviolate kan mga sabing yank an Korte Suprema base sa ley, puedeng masingil kan may utang for damages o danyos perjuicios – actual damages saka moral damages – pag kamo nagkaso sa nagpautang. Sabi sa Article 21 kan Civil Code, “Any person who wilfully causes loss or injury to another in manner that is contrary to morals, good customs or public policy shall compensate the latter for the damage.”
Ang advise ta sa texter, magdolok na oficina kan abogado para magibohan ka ning surat para sa nagpautang saimo, demanding a compromise agreement nalang siguro ta kung dai magtugot, mapipiritan kang magkaso tulos ta baka pahalion ka na.
Ayan po. Kung may mga kahapotan pa kamo, itext o call po sa mga numbers kan DWNX.
Bago po ako magpaaram, let everyone be warned na ang Diyos anggot sa mga nagpapautang na usurious, sobra sa interest. Kasalan po sa Diyos. Sa mga nagpapautang – mga bangko, pawnshops, lending companies, mga relatives or friends, ini po tandaan nindo ang sinasabi sa Bible sa –
Exodus 22:25 – If thou lend money to [any of] my people [that is] poor by thee, thou shalt not be to him as an usurer, neither shalt thou lay upon him usury.
Ang utang na dai nababayaran ang katumbas kayan buhay asin future kan pamilya kan nag-utang, kaya ang tugon kan Diyos na dai magcharge ning usurious rates, tumbas buhay man sa nagpapautang. Pag nagsunod ka sa Diyos, tatawan ka Nya ning buhay sa Saiya. Sabi sa –
Ezekiel 18:17 – [That] hath taken off his hand from the poor, [that] hath not received usury nor increase, hath executed my judgments, hath walked in my statutes; he shall not die for the iniquity of his father, he shall surely live.
God bless you all.
Ini po si Atty. Angel Ojastro III Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
