P25 THOUSAND NA UTANG, PANO MAKOKOLEKTA
Good morning po sa mga listeners. Eleven days before barangay elections, maghorop-horop na kita kan mga pipilion tang barangay officials. Pagiromdom po sa mga pulitiko, sa Election Code, ang barangay elections are non-partisan in nature. Bawal sa arin man na political party, political group, o ano man na organized group ang magtao ning ano mang klaseng support a-pabor sa mga kandidato from the time ning filing of candidacy. Uy, World Tuna Day po ngonian – masiram na panira, makapabakal daw kita atyan 😊
Ngoniang aga, ang topic ta manongod sa mga utang. May text po sato:
“good am po atty angel. maki tanong lang po kung saen pwede mag-file ning tabang para sa pautang na dae ngbabayad amounting to 25,000. maski sige singil after due date na. tnx po.”
Marhay po na mapag-olayan ang tungkol sa mga utang. Taano po?
Igwa po ning epekto sa salud ang mga kautangan. Sabi sa pag-aadal, ang leading cause ning helang sa puso iyo ang hypertension. 20 percent igwang hypertension o high blood pressure. Taano po ta igwang hypertension? Saro sa mayor na dahilan iyo po ang sobrang physical, mental saka emotional stress. Ang dakulang kautangan saro sa nagtatao ning halangkaw na stress na puede makadulot ning hypertension.
Ano po ang puede mong gibohon para makakolekta ka kan utang saimo?
Bako pong madali mangolekta kan utang. Ini po ang mga steps na puede nindo gibohon:
1. Pirmi magpapirma sa dokumento.
Ang pagpapautang dapat nakasurat, bako dahil sa nagdududa na dai kita mabayaran, kundi dahil gusto ta mapreserbar ang maray na relasyon. May kasabihan po baga, “Strong fences make good neighbors.” Ang pagsingil na dai base sa nakasurat mas dipisil ta puede sana malingawan o negaran.
2. Maging magalang sa pagsingil dawa po nagpalyar sa pagbayad ang nag-utang, puede maging smooth ang collection kun may pag galang, bakong pa-anggot ang tono, dai magmuda. Sala po ang kultura ning pagmumuda, dawa iyo na ang trend ngonian lalo kan mga lideres ta. Ta minsan dai man tuyo na malingawan kan may utang. Gentle reminder muna po.
3. Ilaag sa surat ang demand nindo na magbayad si nag-utang. Pag ang mga enot nindong gentle reminder garo binabalewala, magpadara ka na ning surat. Mas maray kung bago pa maglapse ang period to pay, magremind ka na sa may utang kan date of payment.
4. Konsiderahon mo na makipag compromise agreement ka. Kung ang nangutang talaga man na inabot ning kadipisilang pinansyal – may nagkahelang ning magabat baga ngaya sa pamilya – asin worried ka na baka dai mo na makua ning bilog ang pautang mo, o ang halaga kan utang bako man worth kan abala kung makaso ka pa, pag-isipan mo ang posibilidad na makipagcompromise agreement. Puede nindo ini gibohon sa barangay lupon, kung sain ang agreement nindo magiging garo man sana desisyon kan husgado na puede mo ipa-implementar sa barangay o makapagpapa issue ka ning writ of execution hali sa municipal trial court base sana sa agreement na ini sa barangay kun magpalyar ang may utang. Kabali ini sa inaapod na small claims actions.
Puede ka man mag-adjust kan original na agreement nindo, puede mo tawan ning kadikit man na kagianan si nag-utang kesa man hagadon mo si orihinal na amount kung dai man sana mababayadan. Ta baka manggana ka man sa kaso, pero paper victory lang ta kung mayo ning properties ang may utang. Tantyahon po nindo, you may lose some, and win some. Basta dai ka ma zero. Ang ganansya mo dyan iyo ang wisdom sa pagpapautang.
5. Kung dai pa mangyari si mga lakdang na enot ko nasabi, magfile ka na ning kaso. Sa halaga na P25,000.00 na gustong kolektahon kan texter, puede ka po mag avail kan small claims court. Base ini sa rules na pig issue kan Supreme Court na 2016 Revised Rules of Procedure for Small Claims Cases.
Ano po ang inaapod na small claims sa ley?
Ini po si mga civil claims na purong kautangan o claim for reimbursement ning kwarta na dai malagpas sa halagang P200,000.00. principal amount lang po yan, dai pa kabali ang interest charges saka mga gastos mo sa pagkolekta. Boot, sabihon, pag ang principal amount na claim mo naglagpas na sa P200,000, bako na sa small claims court ang jurisdiction, sa regular procedure na kan husgado mapatak. Pero kung ang total amount of claim mo lagpas P200T pero ang principal amount halimbawa P199, 999 lang, covered pa yan kan small claims court.
Kabali ang mga claims arising from:
a. Contract of Lease o renta – sa harong, office space, renta ning sasakyan, etc; b. Contract of Loan – halimbawa utang sa mga lending institutions; c. Contract of Services – halimbawa karpintero ka, dai ka binayadan kan labor fees mo sa pagkonstruhir; d. Contract of Sale o barakalan – halimbawa, barakalan ning second-hand na awto, dai nabayadan ang balanse; e. Contract of Mortgage o sangra – halimbawa, nag-utang kwarta, may collateral, pero kulang si kantidad kan collateral para mataparan ang balance – apuera lang kung sa puon kan orolay nindo ang collateral suficiente na dawa later magkulang sa value;
kabali man ang inaapod na liquidated damages arising from contracts. Ini po si agreed na condition nindo kan kakontrata mo in case na magviolate sya sa contract, may fixed amount of damages na kamong pinagolayan na susunodon nalang kan husgado. Nakasurat po dapat ang agreed damages na yan sa pagpuon pa sana kan kontrata.
Kabali man sa small claims ang pagpa enforsar kan barangay amicable settlement or arbitration award sa money claim mo. Halimbawa, natapos na si orolay sa barangay, may agreement na kamo asin peryodo ning pagbayad na pinirmahan, pero ang may utang dai nagkompli.
Laog man sa small claims ang purely civil action for payment of money na covered kan bouncing check basta ang principal dai masobra sa P200T.
Ano po ta igwang procidimiento sa husgado para sa mga small claims? Para po makatao ning mas simple, mayong gayong gastos, asin mabilis na paagi ning pag settle ning mga utang o money claims.
Sain ka po puede mag file kan saimong small claims case? Sa Metropolitan Trial Court kung nasa NCR ka o nasa Metro Cebu, sa Municipal Trial Court in Cities kung sa Naga o Iriga o Tabaco, Municipal Trial Court and Municipal Circuit Trial Courts kung nasa banwaan ka. Puede ini ifile kung sain naka-istar ang nagpautang, o sa lugar kung sain nakaistar si nag-utang. Usually, nasa nagpautang kung arin sa duwang lugar ang pipilion bilang venue kan kaso.
Ano po ang procedure para sa small claims? Magduman ka sa husgadong nasabi ko, magfill up kan porma ning Statement of Claim in duplicate na saimong susumpaan duman, kaibahan ang pipirmahan mong Certification of Non-Forum Shopping, Splitting a Cause of Action and Multiplicity of Suits saka duwang duly certified photocopies kan saimong dokumento na mapatunay kan utang saimo, saka affidavit kan saimong testigo. Mayong ebidensya ang tutugutang ipresintar sa husgado na dai mo pig attach sa saimong complaint form, apuera na lang kung may maray kang rason kun tano dai mo naibali sa pagpuon. Kung ika as plaintiff engaged in the business of lending, banking and similar activities, dapat ilaag mo sa Statement mo ang information about number of small claims cases filed within the calendar year regardless kung sain mo pigfile sa Pilipinas.
Taano ta ang plaintiff na may negosyong pautang required to state ang business nya? Dahil ang Revised Rules on small claims nagrerequire na pag may branch ka sa municipality o city kung sain nakaistar ang defendant, ang kaso puede lang i-file sa lugar na may branch ka sa LGU ning residence kan may utang. This is for the convenience of the defendant.
Pano kung dai mo pigdisclose sa complaint form na may lending o financing business ka? Ang Statement of Claim mo idi-dismiss with prejudice – boot sabihon, dai ka na makaka refile kan claim mo sain man na husgado – and ang plaintiff puedeng penalaran for direct contempt of court – may kulong o multa depende sa court.
Normally, may babayaran kang filing fee sa husgado. May hearing man po yan. Bawal po ang abogado magrepresentar saimo, dapat ika mismo, dai na kaipuhang maghire ning abogado sa small claims. Pero allowed ang representative kan sarong lado mag appear para saimo, basta ang non-appearance mo may balidong rason, ang representative mo dapat relative mo, bakong lawyer. Dapat may Special Power of Attorney, magpagibo sa abogado o sa notary public.
Ang desisyon kan husgado dai na puede i-apela kan nadaog. Ang desisyon tolos man na iimplementar.
Dai ka po magworry sa kung pano ang mga gigibohon mo pag nasa husgado na ta igwa ng mga ready forms duman, saka may giya man para sa mga lado.
Ayan po. Kung may mga hapot manongod sa ley, magtext or call lang sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, igwa po ning mga kasuguan ang Diyos about mga utang tang financial – may pig-ooffer na solusyon ang Diyos kung pano makahali sa economic difficulties kan kada pamilya. Enoton ta ang pagkakaigwa ning faith Saiya, ang pagkakaigwa ning deep understanding kan mga tataramon Nya, and putting that knowledge into practice sa satogn buhay. Sabi sa Bible sa –
Matthew 6:33 – But seek ye first the kingdom of God, and his righteousness; and all these things shall be added unto you.
Sabi kan Diyos, as much as we can, dai po kita mangutang o magkautang. Sa –
Romans 13:8 – Owe no man any thing, but to love one another: for he that loveth another hath fulfilled the law.
Ini po si Atty. Angel Ojastro III …Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
yags: Ini An Ley, Atty. Angel R. Ojastro III
