Dili na madugay hingpit ng mapatuman ang National ID System ang Filipino ID System sa nasud kini human na aprubahan sa Kamara de Representante sa 3rd reading ang house Bill number 6221, an Act establishing Filipino Identification System. Segun ni House Deputy Speaker Ferdinand Hernandez mi-abot sa 142 ka Kongresista ang Affirmative o Pabor samtang 7-lamang ang nisupak busa pasado na ang nahisgutang balaudnon sa ubos balay balauranan. Ubos sa HB 6221 usa nalang ka Identification ang gamiton sa mga Filipino sa nag edad ug 18-anyos alang sa tanang transaction sa goberno, ang ID adunay numero nga panag-iyahan sa ID holder o bar code, front-facing photograph, kasarian,adlawng natawhan , lugar nga natawhan, permanent address,blood type diin kini magamit hangtud sa kamatayon kini libreng ihatag sa Philippine Statistics Authority PSA , apan kon mawala ug subling mangayo’g ID magbayad na sa PSA.
Sumala usab ni House Committee on Population and Family relation Chair Sol Aragones, giwagtang sa original version ang information sa religious,political beliefs genetic information o ang DNA information,political affiliation medical records, ang National ID system lakip sa legislative agenda ni Presidente Rodrigo Duterte aron daling ma monitor ang mga dautang elemento labina ang mga langyaw nga adunay planong dautan sa nasud. Apan taliwala sa positibong panglantaw sa goberno dili malalis nga may kabalaka usab ang publiko labina sa aspitong pagpangabuso diin magamit ang mga impormasyon sa usa ka tawo sa dina-utang paagi u gang pagka wagtang sa gitawag nga privacy.
Kini ang gikabalak-an maski na si Atty.Fritz Tagaloguin usa ka inilang abogado sa Gensan matud pa sa abogado nga maayo ang katuyo-an sa National ID System apan dili malalis nga makuhaan ang right to privacy sa si bisan kinsang residente sa Pilipinas ug posibli man gani nga kini ma abuso tungod sa mga impormasyon nga magamit batok sa pribadong tawo sumala pa sa abogado.
Apan kon si City Councilor Atty.Franklin Gacal J rang pa- storyahon ang mahadlok lang sa National ID System kadtong mga tawo nga may gibuhat nga dautan pero ang mga law abiding Citizen dili angay mabalaka kay wala may gihimong kremin mas mapadali pa ang transaction kon usa nalang ka ID ang gamiton sumala pa ni Konsehal Gacal.
Pero ang makabayan block sa kongreso hugot nga misupak sa National ID system tungod sa mga rason nga una dili pwede nga usa lamang ka ID ang gamiton kay halimbawa ang driver’s license dili mahimong gamiton ang laing ID, ang Voters ID dili man tanan botante, ang pribado nga impormasyon i-usa sa data base busa mas dali lang mahibal-an ug magamit sa pagpangabuso tungod kay tanan lihok ma- monitor sa pagpaniid, surveillance monitoring labina sa pagpang ipit sa mga kritiko sa goberno sigun pa nilang bayan muna Congressman Carlos Zarate ug Renato Reyes.
Nakuhaan usab nato ug reaction ang mga yanong lungsuranon sa GenSan kung diin sagad sa mga reaction, walay supak sa National ID System tungod kay maayo nga usa lang ang ID para mailhan ang mga tawong gabuhat ug kremin lakip na kadtong mga wanted,may reaction sab sa uban nga hasol kaayo nga daghan ug ID nga lisod mag abroad kay perting daghana ug ID ug dokumento nga pangayu-on sama sa requirements sa passbook may NBI ug uban pa busa kon ang Filipino ID ma-usa ra angayan lang nga kini himoon sa goberno kay para ra usab kini sa katawhan.
Ang National ID system dugay na kaayo ning gi-propose sa goberno panahon pa sa lideratu ni Kanhi Presidente Fidel Ramos, panahon ni Presidente Erap, Maski ni Ex- President Gloria Arroyo, pero wala nakalusot kay hugot nga gisupak tungod sa mga rason nga gi-mention kanina ni Congressman Zarate, kabalaka nga magamit sa pag paniktik o surveillance, usa sa gikahadlokan basin kon identity theft, posibli usab na magamit sa flying voters kay dali lang mabal-an ang sinsitibo nga impormasyon sa tao? Pero mas mabatokan hinoon ang identity theft aning one ID system kay naay biometric busa kon peke-on ang impormasyon sa usa ka tawo sayon ma-diskubri tungod sa biometric, dili man pod seguro magamit ang National ID kay dili man ibutang ang DNA,Medical Records, seguro kon saunang panahon wala nahatagan ug pagtagad ang national ID karon nga panahon nga mokabat na sa halos 105-milyon ang papulasyon sa Pilipinas unya gidugangan pa sa pagsulod sa mga langyaw nga naghimog rebellion sama sa nahitabo sa Marawi, panahon na nga mag National ID para ma-monitor ning mga terorista lakip ning mga rebelde nga dili na mailhan kon mosagol sa civilian.
Unsa may kahadlokan kon wala kay gitago gud,total ang mga impormasyon nga nakabutang sa atong identity naa naman na sa Birth Certificate, drivers license gani naka biometrics na ang kadaghanan karon diha sa atong voters ID saka kon tuyo-an gyud ka sa goberno nga ipiton i- surveillance ka kuhaon ka na makuha Kaman gyud? Tinuod nga may mga advantage ug disadvantages sa maong lakang sa goberno pero sa akong tan-aw mas daghan bintaha kay sa negative nga aspeto, unsa guy problima kon mailhan ta sa atong goberno nga Filipino man kita dapat lang maila ta sa atong goberno kay sama sa pamilya, may ginikanan ug mga anak, kinsa may amahan ug inahan nato ang goberno syempre kalisod sab kon ang atong amahan ug inahan wala kaila sa iyang mga anak? Seguro nahadlok lang ang uban kay daling mailhan, dali man ka mabisto sa National ID system kining uban bitaw ganahan kaayo sa i-invoke my privacy, right against self incrimination ang bank secrecy law, daghan sab dili ganahan sa SALN kay mabisto man ang ilang gitago nga bahandi, tan-awa karon si Senador Antonio Trillanes, nabisto nga naa diay siyay unom ka bank account sa laing nasud nga mi-abot sa 55-million deposits unya ang gideklarar sa iyang SALN 6-million lang? Karon ang Makabayan Block nga kongresista supak sila sa National ID System kay ang ilang mga kaubang rebelde dili na makayano-yano ug lugsong sa syudad kay mailhan naman kon may Filipino ID with biometric… Itum pas ata sa nokos..pait pa sa apdo ning mga tibaghaka ni!
