Straight To The Point ni Radyoman Jhun Estanio: Telcos sa nasud, angayan na bang Pulihan?

Posibling matuldokan na ang usad pagong nga internet service sa Pilipinas nga gipa dagan sa duha lamang ka higanteng Telecommunications Company ang Globe ug sa PLDT-Smart Communications. Kini human gibuksan ni Presidente Rodrigo Duterte ang ikatulong Telecommunication Company sa nasud nga gikan sa nasud sa China sa dili madugay, sumala pa ni Presidential Spokesman Harry Roque human giper-mahan sa Pangulo ang Philippines-China Luzon Bypass project sa Pacific Light Cable Network usa ka affiliate sa Facebook nga maghatag ug bandwidth two-terabits per second. Dugang pa ni Roque nga niadto pang December 2016 matapos ang malili- gayang araw sa DUOPOLY o monopoly sa SMART-GLOBE Telecom kong wala lang unta gilingkuran ni kanhi Department of Information and Technology Secretary Rodolfo Salalima ang proyekto tungod kay posibling gipaboran niini ang nasangpit nga mga kompanya bisan paman nga dugay nang gireklamo sa katawhan ang grabi ka hinay nga internet connection sa Pilipinas gani mismong ang Chinese Busines tycoon nga si Mr. Jack Ma ang mipadayag nga hinay ang serbisyo sa internet sa nasud.

Dakong kalambuan alang sa Pilipinas sa panahon nga mas mokusog ang internet Connection kini ang reaction sa Senado human sa nakatakdang pagsulod sa usa ka TELCO gikan sa China. Gilauman ni Senate President Koko Pimentel ang matapos na ang DUOPOLY nga gi-ulan ug batikos tungod sa kahinay sa serbisyo sa internet Connection dugang sa Senate President nga mas mabuhi ang kompetisyon diha sa internet services ug may kapilian ang katawhan sa mas nindot kusog nga serbisyo diin ang publiko ang maka benepisyo. Gawas sa hinay nga internet connection ma- hatagan ug sulosyon pinaagi sa Healthy Competition ang hinay nga network Cove- rage,dropped Calls,kawat sa load, Lost Text Messages, slow Date Internet speeds. Maski si Senador Grace Poe Chairman sa Committee on Public Services dako ang kalipay sa pagsulod sa Chinese Telco, apan kinahanglan nga i-review ang balaud aron nga walay babag sa pagsulod niini sa nasud. Samtang si Senador Bam Aquino mipadayag nga kong ablihan man ang Telecommunication Companies sa Pilipinas dili ang i-limit sa China sama sa Singapore mokabat sa unom ka mga kompanya ang naghatag ug Internet services.

Kaniadto sa dihang gipalabang ang Philippine Competition Act dati nang may mga nag interest nga TELCO Companies gikan sa Nasud sa Japan,Korea kadtong gikan sa Australia TELSTRA Company pero wala madayon kay seguro nabahugan ang mga opisyal dili ikalimod nga may mga Congressman lakip mga opisyal sa AFP sa ako lang nahibal-an libre sila ug unit plus libre ang load sagad Globe Telecom so kay libre sila unsay bugti dayag nalang nga protection sa ilang kompanya samtang ang katawhan ilang kawatan bisan unsa nalang ipadala nga promo pero kaila ka lang mo avail tuloy-tuloy na ang kaltas kanang ilang Utang Load Promo tingala ka nalang sige ka wagtang imong load pila ka milyon ang ilang makawat kay milyon gud ang ilang sim card user’s naa pay internet nga wala-wala bisan gipang hambog nilang fiber kono eh wala may ka usaban labina ning Internet Connection sa PLDT.

Manghinaut ta nga sa labing madaling panahon makasulod ning TELCO gikan sa China bahala nag made in China basta mokusog ang atong internet mag-unsa ning kasamtangang Internet Connection nato sa Globe-Smart-PLDT nga walay kausaban kon mag reklamo ka i-tulod-tulod kappa nia sa GenSan ilang Office pero kon mag complain ka ipatawag ka sa Manila ang resulta bisan yanong reklamo lang sa ilang linya maabtan kag siyam-siyam ka Manila pa ang mo action sa reklamo gago nga sestima. Dakog mahimo sa Digong ani aron makahimo ug amendasyon sa balaud kay Mayoriya sa Congress iya mang kaalyado ma-amendar ang balaud nga nag dili sa pagsulod sa foreign Telcos pero ang Senate Bill NO.1441 balaudnong nga mag amend sa “ANTIQUATED PUBLIC SERVICE ACT THAT CONFINE THE DEFINITION OF PUBLIC UTILITY TO NATURAL MONOPOLIES WHICH ARE THE TRANSMISSION AND DISTRIBUTION OF ELECTRICITY AND WATER WORKS AND SEWERAGE SYSTEMS.

Pagkanindot kong marealize ning proyektoha tubag gyud ni sa makakabuhi maka hubas ug dugo nga internet Connection sa kasamtangan usa ang internet Service sa Pilipinas sa pinakahinay sa tibuok kalibutan busa nganong magpabilin man ta aning sestima nga walay ayo? Nindot ni nga nakig-alayon ang Goberno sa mas mga Technology Giant labina kining ULTRA-HIGH SPEED INFORMATION Highway good start ni para mas mapakusog ang Internet Services, Saka kadtong gilusad sa Bases Conversion and Development Authority BCDA ug PCOO Information and Communications Technology Department bag-ohay lang ang project Strategic Engagement and Collaboration aron maseguro ang Reliable and Efficient Govt’ Internet kon SECURE GOVNet.

Pero kuydawo lang para sa katawhan nga mahilig magamit ug Social Media sama nalang sa Facebook, Twitter, Instagram maskin email ad kay kining tanan nga mga website dili ni Charitable Institution negosyo ni siya nga pwedeng magamit panapi sa kompanya, seguro nindot nga communication alang sa pamilya nga ato-a sa layo nga lugar kay libre. Apan dapat bantayan nga dili mahimong magamit sa personal o mga datos nga makahatag ug dilikado sa atong privacy kay dili ikalimod nga perti ka daghan ang pagpangilad diha sa Social Media gani kining fake news usa san aka hatag ug kasamok pwede lang seguro source of information kay may online news saka research gamit kaayo ang Internet likayan lang nga magamit ang Social Media sa personal ug sensitibong impormasyon kay basin ma hack ang imong account na dilikado na hinoon alang sa imong seguridad labina sa mga empleyado sa goberno o ang government it-self dapat dili mag kumpiyansa aning technolohiya nga pwede nga magamit sa sindikato o kaha panabotahi dapat may insaktong protection usab.

Target sa Luzon Bypass Corridor project sa nga tuig 2018 ilang tulog nalang laing tuig nasab mahitabo na ang mas barato,paspas ug accessible internet connection sa Pilipinas maayo unta kon matinuod na gyud ni. May summit pa nga gihimo ang Smart-PLDT ug Globe Telecom pipila ka niadtong March 9, 2017 sa pagpanguna sa butalo nga ex-Secretary maayo rang nasipa ning si Rodolfo Salalima sa DICT kay buaya kaayong dako, gihimo ang summit aron hisgutan ang paspas ug affordable internet services pero wala may nahitabo, gusto ni Presidente Duterte nga mosulod ang laing TELCOS sa Pilipinas nagdahilan naghimog scenario ug boladas si Salalima aron ma delatar ang pagsulod sa Chinese Telco kay gibahugan diay sa DUOPOLY siya ray nakasapi, maayo ni sila ipagpakog ni General Santiago ang Chairman sa Dangerous Drugs Board nga hilum sab ug labok kay midawat diay ug regalo gikan ni Mayor Reynaldo Parojinog nga gi-ilang Drug Lord, gipa trip abroad tapos may regalo pang Mansion sa nasud sa Austria pagka mga pala-os nga mga opisyal.

Dapat lang nga pasudlon ang lain-laing TELCOS mas nindot kon gikan sa lain-laing kanasuran kombinsido ko sa pamahayag ni Senador Aquino nganong sa Singapore unom man ka Telcos ang nag provide sa ilang internet services nganong sa Pinas ang Globe, Smart-PLDT raman nga nag antos man ta sa ilang hinay,walay ayo nga serbisyo pila na ka tuig ang milabay. Mga suwapang ning kompanyahan pati mga opisyal sa goberno suwapang pod kay bisan ni-angal na ang katawhan wala man gihapoy action kay nabahugan lagi, kana lang free wifi diha sa Plaza Heneral Santos gi-coveran pa nato kay Free good alang sa publiko Smart-PLDT na,testing kong naa pabay internet diha? Bisan ka isa lang kay gatambay man ta sa Plaza lingaw-lingaw sa mga bata wala ko kasulod sa Free Wifi diha kay permi loading pagkatampalasan gabansiwag pa naman na diha nga Free Wifi access pero free ang naa ang wifi wala gi-ilad lang ta aning mga tonto nga mga kompanya. Diri sa RMN nag-antos mi bayad kay gi-upgrade into fiber kono, bayad tapos pipila ka adlaw walay net kay nag linya Santi Sema pagkatapos sa Fiber line mao lang gihapon kakusog sa wifi ug internet connection palong-palong asa ang justice PLDT? Naa pay ilang kabalbalan bisan pila lang ka adlaw nga delayed ang imong payment kay wala lang napadala ang cheke putol dayon,samantala kong mawala ang ilang connection tagpila ka pa ka adlaw komplito man gihapon ang singil pagka balasubas,suwapang kulokoy ning PLDT,Smart ug Globe kawatan ug load mismong si Senador Juan Enrile ang nag bulgar sa ilang pagka kawatan ug load unya magpabilin pata sa ilang tampalasan nga serbisyo. Ang Pilipinas usa sa nasud sa tibuok kalibutan nga internet users gani sa ma survey sa Social Media labina sa FB dili ta paulahi pero wala gyud ta ig-gimat sa Guinness Book of world record ang South Korea ang gi-ilang may fastest speed nga 33.5 MBPS, Hongkong 17 MBPS , Japan 15 –MBPS, Switzerland 14.5 megabits per second, mahal pa gyud ang internet cost sa Pilipinas kay nag average value ug 18.18 dollar megabit per second samantala dapat ang global average value 5.21 dollar lang per MBPS, dapat ang global average internet connection speed 7.2 MBPS pero ang Pilipinas 5.5 MBPS lang mao nga nakalinya ang Pilipinas sa giilang slowest internet connection speeds across the Asia Pacific. Hinoon arang-arang lang sab ta sa Paraguay ug Venezuela nga may 1.3 MBPS Internet Connection speed ang China adunay 9.46 MBPS demodo kon madala ni sa Chinese Telco sang bisan 9-MBPS lang pagka hayahay na halos ma-doble ang kasamtangang 5.5 MBPS paspas na, Pero dapat dili lang unta limited sa Chinese TelCos ang mosulod sa Pilipinas dapat abli sa kinsa mang intresado sama sa South Korea 33.5 MBPS amigo raba si Digong ug South Korea President Moon Jae-In (MUN JEN) basin madala niini ang TELCOS nga nag provide sa South Korea sa Pilipinas pagka hayahay merise Smart-PLDT- Globe mga inutil mong dagko, swapang dako dugay ng nangagut ang bag-ang sa Publiko batok ninyo tungod bansot ang serbisyo,mahal, kawatan pang dagko… Abusado!