Gipangunahan ni Presidente Rodrigo Duterte ang pagpataas sa Philippine Flag sa mismong main battle Area sa dakbayan sa Marawi kagahapong adlawa dungan ni- ini ang deklarasyon nga liberated o gawasnon na ang syudad gikan sa mga kamot sa mga teroristang Maute-Isis. Sa mensahi sa Pangulo iyang gideklarar “ I hereby declare Marawi City liberated from the terrorist influence that marks the beginning of rehabilitation.
Gideklarar sa Pangulo nga gawasnon na ang Marawi City bunga sa pagkamatay sa duha ka mga haligi o lider sa Maute-Isis nga sila si Omar Maute ug Isnilon Hapilon niadtong mi-aging adlaw atol sa bakbakan sa Tropa sa kagamhanan sa war zone wala makapugong ang dautang panahon sa pagbisita sa Pangulo sa Marawi aron hi-moon ang deklarasyon sa nagusbat nga syudad human sa hapit lima ka bulan nga giyera human mi-ataki ang terorista niadtong Mayo 23,2017.
Nagtuo ang Pangulo nga human sa kamatayon ni Hapilon ug Maute hingpit nga na bungkag ang teroristang grupo bisan paman nga may nahibilin pang membro ug mi puling lider sa Maute-Isis, busa angayan ng tutokan ang rehabilitasyon sa syudad aron manumbalik na sa normal nga panginabuhi sa mga Maranao.Si Isnilon Hapilon may patong ulo nga 5-million dollars sa America ug 10-million pesos sa Pilipinas si Omar Maute may patong sa ulo nga 5-million pesos, apan kinsa man sa tinuod nga kinabuhi si Hapilon ug Omar Maute, unahon nato pagbalik lantaw ang kinabuhi ni Isnilon Hapilon ang gi-ilang leader sa Abu Sayyaf ug Emir sa Isis sa south east Asia.
Samtang si Omar Maute o Omarkhayam Romato Maute may patong sa ulo nga 5-million pesos, usa ka moro militant nga gi ilang co-founder sa Maute group igsoon sa founder nga si Abdullah Maute membro sa Dawlah Islamiyah Islamic State group sa Mindanao. Ang Maute Brothers gikan sa kaliwatan sa Maranao Warrior Clan nga naka basis a Butig Lanao Del Sur,nahimong OFWs ang managsuon sa Middle East samtang nagtuon sa secular Schools sa Syria ug United Arab Emirates ug nagtungha sa Islamic Theology si Omar sa Egypt ug si Abdullah sa Jordan. Ang amahan sa Maute brothers nga si Engr.Cayamora Maute na himong Senior Officila sa Moro Islamic Liberation Front ug nahimong negosyador sa Peace negotiations tali sa Goberno sa Pilipinas, apan ang managsuon mitiwalag sa MILF ug nakig alyansa sa ISIS ug naka establisar ug connection kay Ameril Umbra Kato ang founder sa Bangsamoro Islamic Freedom Fighters kon BIFF. Ang Maute brothers maayong mo sulti ug Indonesian Language busa naka asawa kini ug anak sa usa ka opisyal sa nahisgutang nasud, unang napabalita nga namatay si Omar Maute niadtong Pebrero 2016 sa panag engkwentro sa Butig,lakip si Hashim Maute ang manghud niini apan pinaagi sa Video footage nga na recover sa cellphone na kumpermar nga dakong buhi ang Maute Co-Founder, apan alas 2:00 sa kadlawon October 16, nakumpermar kining patay kauban si Isnilon Hapilon.
Si Marawi Mayor Majul Gandamra mipadayag nga angayan ng tutokan ang himoong rehabilitasyon sa dakbayan samtang padayon ang militar sa pagukod sa nahibiling teroristang grupo. May naka andam ng reconstruction plan ang LGU nga ilang naka takdang i-sumiti kang Defense Secretary Delfin Lorenzana, mala-umon ang alkalde nga hangtud usa ka semana nalang ma-neutralize sa hingpit ang nahibiling mga teroristang grupo, nalipay si Mayor Gandamra nga pormal nga gi-anunsiyo ni Pres. Duterte ang kagawasan sa Marawi nga senyales aron subling makabangon syudad gikan sa 149-ka adlaw nga giyera nga mikalas ug kapin usa ka libo ka kinabuhi.
Ang America mipaabot sa pahalipay sa Pilipinas may kalambigitan sa malampusong operasyon sa pagkamatay nilang Hapilon ug Maute. Kini ang gipahayag sa US Embassy Spokesperson Molly Koscina, segun sa US Official nga kanunay’ng partner sa Estados Unidos ang Armed Forces of the Philippines labina sa pagukod sa mga teroristang grupo nga nag mugna ug kadaut sa lain-laing kanasuran busa gipaabot sa American government ang pahalipay sa Pilipinas.
Apan hingpit na gyud kaha nga maangkon sa Marawi ug kinatibuk-ang Mindanao ang gidamgong kahusay ug kalinaw nga naa pamay daghang armadong grupo sa ma nalang sa CPP-NPA,BIFF,Abu-Sayyaf labina nga sa pagkamatay ni Hapilon ug Maute milutaw nga mihulip sa pwesto sa Maute-Isis si Malaysian Doctor Mahmud Ahmad o Abu Handzalah, segun sa impormasyon sa AFP sa pagpanguna ni AFP Chief of Staff Gen.Eduardo Año, si Dr.Ahmad financier sa grupo ug direktang may connection sa ISIS International Terrorist Group usa ka Malaysian Professor sa Islamic Law,1990 nag tungha sa Pakistan ug nakatapos sa duha ka Bachelor Degrees sa International Islamic University sa Islamabad Pakistan may Master degree sa International Islamic University sa Malaysia ug Doctorate Degree sa University of Malaya,nag training sa Al-Qaeda sa Afghanistan,nahimong most wanted sa Malaysia,naku mas kulba ni ni Hapilon ug Omar kon itandi sa training labina kon pa-utokay matud pa nga Kauban ni Dr.Ahmad ang walo pa ka mga International Foreign Terrorist nga padayong nakig engkwentro sa Marawi City batok sa tropa sa militar.
Mao man gani nga may pipila ka residente sa Marawi nga duda kon tinuod ba gyud nga gawasnon na ang ilang syudad gikan sa mga kamot sa terorista labina nga may mga bakbakan pa gihapon ug madungog nga boto-boto sa main battle area. May mga pipila usab nga duda nga namatay na si Hapilon ug Omar kay pwede man daw basin kapareho lang o look alike, hinoon ang America ang mohatag sa 5-million dollars busa ila gyud nang sigurohon kon si Isnilon Hapilon pa gyud ang napatay basi DNA examination nga pagahimoon. Ang Department of Public Works and Highways DPWH andam na alang sa himoong rehabilitasyon sa Marawi kini ang gi- seguro ni DPWH Secretary Mark Villar, may himoong site development alang sa 6-ka lugar may transitory houses alang sa mga residente nga naapektahan sa giyera prioridad ang pag repair sa karsada,tulay aron mas mapadali ang transportasyon diin target nga matapos ang road concreting sa sunod bulan November. Segun ni Villar nga naka abot na sa port of Iligan ang mga 50-set of heavy Equipment nga gikan pa sa nasud China nga maoy gamiton alang sa rehabilitasyon sa Marawi City nga i-implementar sa DPWH isip lead agency sa Reconstruction Committee sa Task Force Bangon Marawi.
Maayo kon ready na ang reconstruction labina sa Commercial and residential area sa Marawi ug mapadali ang pagpabarog sa nahisgutang syudad dili unta mahisama sa Tacloban ug Leyte sa Cagayan De Oro ug uban pang syudad nga wala man na igo sa Bomba ug bala gi-gon-ob sa bagyo, hangtud karon ang mga residente sa maong lugar pabiling nalurat ang mata sa tabang gikan sa goberno tungod ka yang hinabang gikurakot. Total devastation ang nahitabo sa Marawi, unta matabangan ang mga residente labina ang namatyan ug nawad-an sa negosyo ug pinuy-anan sa goberno sama sa gipasalig ni Presidente, ug unta dili makurakot ang pundo ug ma-abot sa labing madaling panahon ang ayuda nga gibana-banang moabot sa 100-150-billion sa kagamhanan alang sa rehabilitasyon sa Marawi City dili lang unta mabulsa sa pipila ka opisyal nga buaya sa mala.
