Diyos marhay na aga po sa gabos…
Ipadagos ta po ang pinunan tang discussion sa hapot kan texter manongod sa dai pag aksyon kan mayor sa reklamo nya sa sarong empleyado.
Sabi ta suodma, totokaron ta ang basic basic procedures kung ano ang mga dapat gibohon kan disciplining authority arog kan mayor sa oras na nakaresibe ning mga reklamo laban sa empleyado.
Bago po kayan, konsiderahon ta ang ibang legal principles sa administrative law na puede maka apektar sa dalagan ning pag aksyon kan mayor sa saimong reklamo. Ano-ano po yan?
• Kung ang pigrereklamo sarong maestra, sa RA 4670, ang disciplinary jurisdiction sa public school teachers yaon lang sa DepEd. Sabi po yan kan Supreme Court sa kasong Armand Fabella, et al. vs. CA, 282 SCRA 256. Dai mo puede i-file ang reklamo ki mayor.
• Igwa po ning inaapod na doctrine of primary jurisdiction. Ano po ini? Pag igwang duwang oficina ang tinawan kan ley ning magkaparehong jurisdiction o poder magdangog ning kaso administratibo, pero ang sarong oficina mas ang expertise sa subject matter kan kaso, si sarong opisina na bako gayo ang expertise dapat magtaong dalan para sa mas expert na otoridad na magibo nya ang primary jurisdiction. Boot sabihon, kung ang reklamo mo halimbawa manongod sa illegal na pagputol kan kahoy gibo kan empleyado kan LGU, baka mas ang expertise o poder kan DENR kesa sa oficina ni mayor, ang DENR ang puedeng may enot na poder sa bagay na yan, puedeng dahilan kung tano dai maghiro ang local chief executive.
• Igwa man ning inaapod na legal doctrine of exhaustion of Administrative Remedies — Boot sabihon, bago ka makafile ning kaso sa husgado, ang gabos na remedies within the level of administrative bodies dapat iyo muna ang gibohon. Kung magdiretso ka sa husgado na igwa man sana puedeng administrative remedy, ang kaso sa husgado puede i-dismiss.
• Igwa ning legal doctrine na Res Judicata — ano po ini? Pag dati ka ng nagfile ning kaso, nadesisyunan na ini with finality, tapos gusto mo pabukasan giraray base sa parehong ebidensya, parehong dahilan, dai na po puede yan, sabi ngani, rest case ka na. Barred by final judgment ka na po. Sabi yank an Supreme Court sa kasong Santos vs. CA, 226 SCRA 630. Kung aram kan mayor halimbawa na igwa ng dating kaso, baka po iyo ang dahilan kung tano dai na sya maghiro.
• Igwa man po ning doctrine of Forum Shopping — boot sabihon, pag nagfile ka ning reklamo sa sarong opisina para sa kasong administratibo, dai ka na dapat magfile ning kaparehong kaso sa saro pang opisina o ahensya. Considered yan na malpractice, ground for dismissal kan kaso asin for disciplinary action man laban sa nagrereklamo.
Ano po ang procedure sa pagfile para aksyunan ni Mayor ang reklamo mo?
Ini po ang requisites kan valid complaint
• Dapat nakasurat; • Dapat sinumpaan sa notary public; • Yaon ang ngaran saka address kan complainant saka full name and address kan pigrereklamo saka position sa gobyerno; • Ang reklamo igwang narration kan pangyayari leading sa violation. • Igwa dapat ning certified true copies of documentary evidence and affidavits of witnesses, kung igwa; and daplat igwang certification of non-forum shopping.
Pag kulang po kan mga yan ang reklamo mo, dai yan aaksyunan ni Mayor. Instead, ang oficina ni mayor dapat magtao ning notice sa complainant requiring compliance sa mga nasabi ta. In case magpalyar ka, ang reklamo mo ididismiss.
In case na ang reklamo mo sufficient na in form and substance, ang pigrereklamo ire-require dapat ni mayor o kan Personnel officer nya na mag submit counter-affidavit. Dederminaron kan opisyal na natokahan ni mayor magdangog sa kaso kung igwang inaapod na prima facie case, pag igwa, ma issue na ning Formal Charge laban sa pigrereklamong empleyado. Pag mayong prima facie case, boot sabihon, mayong naheheling na katotoohan sa reklamo, ang complaint will be dismissed. Pag dai nagsubmit ang pigrereklamo ning counter-affidavit, sya konsideradong nag waive na kayan. Dedesisyunan ang reklamo base lang sa ebidensya kan complainant.
Pagkatapos po kayan, makondukta na ning Preliminary Investigation ang oficina ni mayor o ang official na pig delegatan nya ning authority to investigate. After mag issue ning Formal Charge ang oficina ni mayor, ang respondent irerequire na magsubmit ning answer under oath o sinumpaang simbag. Pag dai nakasubmit, deemed waived nya na yan, madiretso ang formal investigation base lang sa ebidensya kan complainant.
Hanggang dyan lang muna po kita. Advise ta sa texter, make sure na nagkompli ka muna sa mga requirements na nasabi ko. Kung compliant ka, pero dai pa man giraray naghihiro si mayor, puede ka na po magreklamo man laban ki mayor sa Ombudsman, sa husgado o sa DILG. Magkonsulta ka na po sa abogado sa bagay na yan.
Para sa mga reklamo laban sa ELECTIVE local officials, o si mga binobotohang opisyal, may ibang procidimiento po dyan. Saka ta tokaron pag may hapot hali saindo.
Ayan po. Sana nakadagdag kita sa saindong kaaraman sa ley. Kung may mga hapot na legal, magtext or call sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, pagiromdom sa gabos na ang kamawotan kan Diyos magsunod kita sa mga matanos na rules kan gobyerno, magsunod sa mga leaders kan gobyerno, kan mga oficina, ta pag kita obedient bilang mga righteous Christians, kita maserbing panalmingan kan mga maraot na lider, asin maheheling ninda sa sato ang presensya kan Kagurangnan, ang satong marhay na gibo makaka impluwensya sainda para mag arog asin magtubod sa Diyos. Sabi sa bible sa –
1 Peter 2:13 – 2:17 13 Submit yourselves to every ordinance of man for the Lord’s sake: whether it be to the king, as supreme; 14 Or unto governors, as unto them that are sent by him for the punishment of evildoers, and for the praise of them that do well. 15 For so is the will of God, that with well doing ye may put to silence the ignorance of foolish men: 16 As free, and not using [your] liberty for a cloke of maliciousness, but as the servants of God. 17 Honour all [men]. Love the brotherhood. Fear God. Honour the king.
God bless you all.
Ini po si Atty Angel Ojastro III
Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
