Subling napahigayon ang Association of Southeast Asian Nations ASEAN Summit sa nasud kini human sa pag Host niini niadtong milabay’ng Abril 28-29 ug November 10-16, 2017. Ang ASEAN Summit semiannual diplomatic conference sa napulo ka membrong nasud nga gilangkuban sa, Pilipinas, Indonesia, Malaysia, Singapore, Thailand, Vietnam, Brunei, Laos, Cambodia, Myanmar nga unang na-inagurahan niadtong Pebrero 24, 1976 sa Bali Indonesia. Sa kasaysayan sa ASEAN Summit tulo ka beses nang nag host ang Pilipinas sa nahisgutang Diplomatic meeting ang una ang 3rd ASEAN Summit nahitabo niadtong December 14-15 1987 sa Manila ubos sa administrasyon ni Kanhi Presidente Corazon Aquino, ikaduha ang 12th ASEAN Summit niadtong Enero 11-14 2007 sa Mandau Cebu ubos sa gobernong Gloria Macapagal Arroyo samtang kaduha sa administrasyong Rodrigo R. Duterte niadtong Abril 28-29-November 10-16, 2017. Gi-ilang successful ang 31st ASEAN Summit bisan paman nga may ubay-ubay usab nga nibatikos niini partikular ang oposisyon ug militanteng grupo nga misangpot pa sa dugong insidente sanglit may mga Pulis ug Raliyesta nga nangasamad ug nabun-og, ang makalilisang traffic u gang tumataginting nga 15-bilyones ka pesos nga gigasto alang sa usa ka semana nga aktibidad ubos sa temang “Partnering for Change, Engaging the World” ASEAN Community Vision 2025.
May positibong epekto ba ang ASEAN Summit sa atong nasud taliwala nga migasto ang goberno ug 15-bilyones pesos, 321-million Dollars. Gawas sa ASEAN Summit mi-bisita usab ang lain-laing lideres sa ka nasuran sama sa Australia, China India Japan,New Zealand,Republic of Korea,Russia Canada, European Union ug United States of America sa lain-laing related summits sama sa ASEAN’s 40th Anniversary Commemorative Summits, 20th ASEAN-China Summit, 19th ASEAN-Republic of Korea Summit, 20th ASEAN-Japan Summit, 12th East Asia Summit, 15th ASEAN-India Summit, 9th ASEAN-UN Summit. Ang Closing program Ceremony o finale sa ASEAN Summit mao ang pag turn-over ni Pangulong Duterte sa Chairmanship ngadto kang Singapore Prime Minister Lee Hsien Loong na maoy sunod nga Host sa 2018 ASEAN Summit.
Now sa ASEAN at 50th Anniversary diin originally lima lang ka nasud ang membro ang Philippines, Indonesia, Malaysia, Singapore, ug Thailand kini sila ang giban-sagan nga Founding Fathers of ASEAN nga namugna niadtong 1967. Unsay mga positibo o advantages sa aktibidad sa atong nasud kay migasto man ang goberno ug binilyon ka pesos, pwedeng mokusog ang pagsaka sa ekonomiya,pag promote sa turismo ug kultura,pag promote sa seguridad pinaagi sa pagtinabangay ubos sa managsilingan nga nasud, protection sa Overseas Filipino Workers ug assistance labina sa panahon sa kalamidad kini ang mga posibling makuha sa Pilipinas sa pag panguna niining establisado nang kahugpongan ubos sa ASEAN kansang gi-ilang ikaduhang Regional Organization sa tibuok kalibutan diin sa hini-usang GDP kon Gross Domestic Product gikan 1970 adunay 95-billion Dollar ug sa tuig 2014 mi- abot na sa 2.5 trillion dollars ang GDP ang Organisasyon adunay mga Free-Trade agreements sa China, Japan, India, South Korea, Australia ug New Zealand .
Tungod usab sa ASEAN nahimong lig-on ang relasyon sa membrong kanasuran ug partner sa kalakalan gani dili ikalimod nga daghang ayuda financial ug goods ang nakuha sa Pilipinas tungod sa pakig-alayon sa lain-laing organisasyon nga wala nag panuko sa pagtabang kanato sama sa mga biktima sa Bagyo,Giyera ug kalambuan alang sa proyektong imprastraktura nga dala sa diplomatic cooperation nga nahimo nga hisgutanan sa konsultasyon sa foreign power kauban ang world leader tungod kay gatambong ug gi-respito sa adunahan, gamhanan kanasuran sama sa Canada India, Russia ug America.
Unsay mga negatibong reaction sa ASEAN Summit walay kasulbaran nga traffic atol sa pipila ka adlaw nga aktibidad ang nagka initay nga Police ug Raliyesta nga naka hatag ug kaulawon sa goberno sa mga mata sa mga langyaw nga lideres ug labaw sa tanan ang 15-bilyones nga gigasto sa kaban sa katawhan aron lamang lingawon ang mga diplomatic guest sa halos usa ka semana lamang nga aktibidad kung diin ang kinadak-an sapundo gigasto alang sa accommodation ug girentahang sakyanan aron sakyan ug convoy sa mga bisita. Niadtong milabayng bulan sa Abril 2017 una ng migasto ug 15.5 Billion o 310-million dollars ang Pilipinas sa unang hugna sa ASEAN Summit ubos sa Chairmanship ni Presidente Rodrigo Duterte. Ang Office of the President OP ni Duterte ,mi-alokar ug 20.2 Billion 600-percent budget Outlay ni kanhi Presidente Benigno Aquino nga mikabat lamang ug 2.8 Billion ug P118.2 million alang sa representation and entertainment. Mas dako usab nga pundo ang gigasto sa administrasyong Duterte sa ASEAN Summit kumpara sa pag Host sa administrasyong Aquino sa masdakong ASIA-PACIFIC Economic Cooperation APEC Summit nga gi-apilan sa 21-ka nasud sama sa Australia, Brunei, Peru Canada, Chile, Hongkong, Mexico, United States Russia,Japan ug uban pa niadtong 2015 nga migasto lamang ug 10-billion pesos. Sumala sa datos nga nakuha sa RMN ang gigastong 15.5 Billion ASEAN budget gikan sa 11.5 Billion nga pundo sa Office of the President, 2-billion gikan sa DILG,1.5 Billion gikan sa Presidential Operations Communications Office, 749.6 million sa Department of Tourism, 177.7 million sa Department of Trade and Industry.
Ang OP budget nagtugot nga ang 11.5 billion gamiton alang sa ASEAN guest diin sa milabay’ng ASEAN summit 7.6 billion alang sa representation ug entertainment expenses. Mas dako kaayo ang gigasto niining kasamtangan nga administrasyon sa ASEAN Summit kontra APEC Summit nga mas dako ug daghang nasud man unta ang bisita sa APEC Summit duna man guy mi-lutaw nga issue nga ang mga official nga lakip sa ASEAN Summit Committee ang dakong pundo ilang gikupitan kay gigamit sa bakasyon sa Boracay ug uban pang tourist destination sa nasud ug abroad unsay proseso ka sa auditing aning pundo basin moryo-moryo rabi? Aduna pay worth 1-billion nga kantidad nga gihatag sa private firm alang sa service, Car rentals , event’s Organizer naku dili layo nga may dagkong opisyal nga nakasapi labina sa commission aning gastoha sila naka commission ang katawhan nag kon- simisyon. Kon kining 15-billion gigasto ni pagtabangan ang dul-an 56-thousand ka pobreng High School Student 77,500 College Student, sa pabahay project kining 15-billion maka mugna na kinig dul-an 35-mil ka unit sa balay, makatabang man usab ni sa mga nasalanta sa Yolanda nga hangtud karon wala pa gihapon na plastar o kaha ang bag-ohay lang na guba nga Marawi City. Sayang nga budget pero saon taman humana lustay na ang 15-billion manghinaut nalang ta nga ma audit ni ug maayo kay basin dagdag pundo na naman ito sa bulsa sa mga opisyal unta may maayong epekto human sa ASEAN kay basin taman lang sa gasto taman lang sa tanum apan walay ma-ani, part naman gyud sa kultura tradisyon sa Pinoy nga mag paka naa gyud kumbaga showy mangutang man gani ta kon fiesta para pang handa lakip nani sa atong hospitality ang mo gasto aron malingaw ang atong bisita,maayo unta kon mo saler sama sa panultihon nga konting puhonan sa malaking tubo what i mean kay migasto man ta aron lingawon ang ASEAN leader’s hinaut nga maka pulos ta nila pagabot sa atong panginahanglanon labina sa kalinaw ug kalambuan.
