Davao City – Walay kukahadlok nga miprangka si Davao City-based American marine biologist Darrel Blatchley nga walay disiplina ang Pilipino kon hisgotan ang paglabay sa mga basura sama sa mga plastic wrappers sa mga produkto nga atong sagad ginapalit.
Sa 25 anyos niyang pagpuyo denhe, walay nakita si Blatchley nga Pilipinong nagalabay sa wrappers kun sachets nga plastic sa saktong basurahan hinonoa, galabay lamang kini sa bisan asang dapit.
Matud ni Blatchley, ang plastics nga gama sa kemikal nga giputos sa mga produkto dili matunaw bisan pa og muabot kini’g 400 years diin maghatag kini og dakung hulga sa kinaiyahan ug kinabuhi sa mga anaa sa dagat kun aqua-marine resources.
Dili tungod sa kemikal sa plastic mamatay ang isda ug ang mga mammals apan diha sa pagkaon sa tone-toneladang basura kun plastics, dugang sa marine biologist kinsa mao usab ang presidente sa D’ Bone Collector Museum dinhi sa syudad.
Nasayran nga matag tuig, binilyon ka tonelada sa plastics kun milyon-milyon matag adlaw ang mamugna ug magamit sa mga kumpanya sa ilang mga produkto diin bilyong tonelada usab ang nipaingon sa dagat silbing ilang komon nga basurahan kun cesspool.
Gumikan sa kamatayon sa mga balyena ug mga dugong ug uban pang mananap tungod sa mga plastic, bilyones ka pesos usab nga income sa turismo ang nawala sa nasud, dugang ni Blatchley.
Gawas sa epekto sa kinaiyahan ug ekonomiya, ang plastic usab ang rason nganong mobara ang mga kanal ug magbaha ang daghang mga barangay hatod sa pagkamapasagaron sa tawo.
Pabor si Blatchley sa nationwide single-use plastics ban nga laraw ni Pres. Rodrigo Duterte apan sugyot niini nga lakip na usab nga idili ang paggamit sa plastic wrappers sa mga candies nga magkantidad lamang og tag piso nga maoy sagad paliton sa mga bata diha sa mga tindahan kon sari-sari stores.
Segun pa usab ni Blatchley, bisan pa og ciento por cientong idili ang paggamit sa plastics sa tibuok nasud, wala gihapon kiniy nada kun wala gihapoy kausaban diha sa kinaiya kon kostumbre sa tawo sama na lamang sa kawalay disiplina sa paglabay sa mga basura.
RadyoMan Joel Viray
