Good morning po sa mga paradangog kan DWNX. Happy new year greetings ang sakong mga estudyante sa college of law kan UNC, sa subject na Public International Law. Matitibay po ang mga students kong yan, and dapat lang maging matibay dahil ang satong kinaban padipisil na, lalo sa area kan International relations, gulping mga pangyayari sa global stage na nakakaapektong maray sa satong oro-aldaw na pagbuhay. Ang mga future lawyers tang iyan magiging mga lider kan satong banwaan sa maabot na panahon. Happy new year man sa alumni kan UNC, garo po may grand alumni homecoming. Salamat po sa UNC ta tinawan kita ning oportunidad makapagtapos ning abogasiya ning libre kan kita magqualify bilang full scholar kan Dean Antonio Sison Scholarship way back in 1991 until 1995, kung mayo po yan, mayo man kita financial capacity kaito makapagklase. Salamat po giraray.
Ngonian na aga, tokaron ta ang manongod sa mga contractual workers na nasa gobyerno. May nagtext po sato, ini ang text nya:
“Good morning po… Ang mga MOA (memorandum of agreement) Workers kan DSWD, yong 3 years of service sa DSWD ay uncreditable daw. Pagnahagad nin certification, nilalaag pa sa certificate na uncreditable. Makatarungan kaya yan? Contactual na nga si status, uncreditable pa ang year of service. Please excuse my number.”
Timely po na pag-olayan ini. Taano po?
Igwa po kita sa Pilipinas ning sobra sa 1.3 million regular workers sa iba-ibang ahensya ning gobyerno, igwa man kita ning nasa 300,000 contractual workers na pigha hire na nag peperform ning trabaho na dapat kuta ginigibo kan mga permanent employees. Equivalent sa 23% kan mga permanenteng empleyado ang numero kan mga contractual workers sa gobyerno.
May plano po ang national government na Fifty percent kan contractual employees sa gobyerno gibohon ng permanent positions na dapat pigpuonan kan January 2017, parte kan promisa kan presenteng administrasyon na pondohon na ang contractualization kabali ang nasa government bureaucracy. Mapadagos daa po ang regularization kan contractual workers hasta next year.
Balikan ta po ang hapot kan texter, hapot nya, kung tama man daw na pag nahagad sindang mga contractual workers kan DSWD ning certificate of service rendered, nilalaag pa sa certificate na uncreditable.
Sa opinion ko po, dai tama. Ang DSWD o ang iba pang ahensya, mga opisyales na nag gigibo kaiyan posibleng may nababayolar na rules. Tano po?
Sabi po sa text, 3 years na sinda sa DSWD. Ang services po kan mga job order saka contractual workers sa government dapat sana sa mga inaapod na temporary projects or activities. Pigklaro na po ini sa Joint Circular No. 1, s. 2017, na pig issue kan Civil Service Commission, Commission on Audit, saka DBM. Ang tuyo kan joint circular na ini iyo ang pwersahon ang mga ahensya na i-review an saindang existing projects para aramon kun arin nanggad ang temporary projects na puede na konsiderahon na parte kan saindang regular function. Kung kamo po nag 3 years na as contractual workers, garo po bako na lang basta temporary projects ang saindong ginigibo. Taano po?
Ang polisiya sa pagtugot sa contract of service base sa ley pigdedefine ang “contract of service” bilang sarong pag hire ning services kan sarong individual, private firm, ibang government agency, non-governmental agency o international organization bilang consultant, learning service provider o technical expert para mag gibo ning special project o trabaho sa laog ning specific sanang peryodo. Ang implementation kan projects na ini nagrerequire ning skills o kakayahan na dai available sa ahensya saka kung ang paghire ning permanent employees para sa temporary trabahong yan mas magastos saka impractical.
Sa mga Job order man, iyo po ini si mga pakyaw workers o paputol-putol saka pang emergency sanang trabaho halimbawa kan clearing kan mga bara sa tinampo, mga canal, mga salog asin iba pa pagkatapos kan mga disasters. Kabali man dyan ang mga manual na trabaho arog kan carpentry, plumbing, electrical asin kaparehong trabaho. Ini dapat haralipot lang na panahon ning pag hire saka para sa particular lang na trabaho.
Ang mga Job Orders saka COS workers dai dapat pinapatrabaho ning functions na nasa job description o dapat ginigibo kan regular employees. Dai man sinda dapat i-designate o tawan ning assignment sa mga positions na may control o supervision sa mga regular o career employees.
Kaya makangangalas na kamo pong mga contractual sa DSWD naghaloy ning around 3 years and yet considerado pa kan manehamento kan DSWD na mga temporary project workers lang. sa heling ko po kaipuhan na kamong maibali sa mga magiging permanenteng employees lalo kung ang projects na tinatrabaho nindo nagdurar na ning 3 years and malawig pa. nasasabi ko po yan dahil kit apo bilang dating Secretary General kan Housing and Urban Development Coordinating Council na bukod sa nasa 150 employees kan HUDCC may kapot pa man ang HUDCC na anom pang mga ahensya na ribo-ribo ang employees arog kan na under-an ko na PAGIBIG Fund, National Housing Authority, HLURB asin tolo pang iba. Sa pag review ko puon kan last year hasta this year kan mga programs, performance saka plantilla positions kan gabos na ahensyang ini, nanotaran ko man ang mga kapareho nindong contractual employees na labi tolo, lima, sampulong taon ng contractual pa giraray. Kaya pinagmando ko po na gibohon ng regular programs si ibang projects na ginigibo mi sa housing sector. Sa pagmandong yan, saro po sa kinonsidera ko iyo ang length of service kan worker. Kaya po kabali sa certification mi iyo ang lawig kan panahon na naging contractual worker. Bako boot sabihon na credited years of service yan base sa civil service rules, kundi dahil parte yan kan qualification indicators mi para masabi na bakong pang temporary projects lang and saindong trabaho. Sabi po sa nasabi kong circular, dai man talaga yan credited service ta sabi kan civil service, ang serbisyo kan contract of service saka job order workers dai covered kan Civil Service law and rules, dai creditable as government service. Pero uliton ko po, puede man kuta mag issue ning certification na nagsasabi kung gaano kahaloy na bilang COS, puede man ibali kan ahensya ang projects na trinabaho nindo, para magqualify po ang projects na yan sa kasuguan na maaraman kung puede na gibohon parte kan regular programs.
Ang certification of years of service po nindo sa projects kaipuhan man, dahil sa bagong Circular, tinatawan kan ley ning protection ang mga existing Contract of Service saka Job Order workers sa mga institutional contracts na tawan ning priority sa pag hire ning contractor or service provider. Kamo pong existing Contract of Service or Job Order workers may derecho man na tawan priority sa appointment kan ahensya para sa vacant positions basta mameet nindo ang eligibility saka qualification requirements. Yan ang halaga man saindo kan certification of Contract of service na hagad nindo.
Taano po ta ang ibang ahensya arog kan DSWD naglilikay na tawan kamo ning certification of credited years of service?
Dahil sa paghuna ninda puede sinda maquestion kan COA kung tano nagdurar ning pirang taon kamo dyan sa projects na ginigibo nindo. Duwang bagay yan, enot, puedeng may delay sa project implementation na puede masabi kan COA na inefficient ang implementation, sa performance audit nagiging negative observation, o, puede mahapot kan COA tano pinapagibo ang COS kan mga trabaho kan regular employees which is bawal. Puedeng kabado ang ma issue kan certification na magiging ebidensya ini kan saindang negative performance. Pero ngonian na igwa kan Joint Circular No. 1, s. 2017, na pig issue kan Civil Service Commission, Commission on Audit, saka DBM, tinatawan na ang ahensya ning oportunidad na ma excuse sa liability sa haralawig ng projects para maging regular projects. Sa mga ahensya, igwa kamo hanggang December 31, 2018 para magcomply sa circular.
Puede po kamo magreklamo sa COA saka sa civil service kung kamo dai tinatawan kan hagad nindong certification of service as contractual worker kung ang katuyuhan nindo base sa nasabi tang joint circular.
Para sa ibang derecho nindo, sa ngonian, ang mga job order workers binabayadan ning daily wage o salary sa comparable na position sa gobyerno, plus premium na hasta 20 percent, ang mga contract of service workers man dapat binabayaran base sa prevailing market rates. Dapat po may SSS deductions man kamo, may contribution man ang ahensya sa premiums nindo, saka may rights kamo mag avail loans sa SSS.
Ayan po. Kung may mga hapot kamong legal, magsend ning text o magapod sa numbers kan DWNX, puede man magpot sa FB sites kan DWNX saka sa sakong personal site na INI AN LEY.
Bago ako magpaaram, ipaaram ta po sa gabos kitang mga nagmamanehar sa mga ahensya kan gobyerno may duty sa Diyos sa tamang pagtratar ning tama, may hustisya, may respeto saka pagmakulog sa mga nagtatrabaho para sa mga oficina ta, maging sa mga personal ta. Itao ang tamang compensation and privileges ninda. Sabi sa bible sa –
Colossians 4:1 – Masters, give unto [your] servants that which is just and equal; knowing that ye also have a Master in heaven.
Gibohan ta po ning karahayan ang satong kapwa. Ang mga contractual saka job order workers, kabali sa sector ning mga kasaraditan, maging magian ang puso ta sa kapwa, ang marhay na gibo may karibay na blessings hali sa Diyos. Sabi sa Bible sa –
Ephesians 6:8 – Knowing that whatsoever good thing any man doeth, the same shall he receive of the Lord, whether [he be] bond or free.
Ini po si Atty Angel Ojastro III Aramon and saindong derecho, INI AN LEY!!
