Grabe’ng baha sa Butuan niadtong 1981 wala kalimti sa katawhan

53 days nga baha sa Butuan niadtong 1981 wala makalimti sa katawhan.
Ang pagbaha sa Butuan dili lamang karun nga panahon, apan sukad pa kini kaniadto daghanang katuigan na ang milabay.
Naidtong February 15, 1981 mao kini ang dili makalimtan nga halos duha ka bulan nga baha sa siudad, nga gikamatay sa kapin 200 ka mga residente ug pagkasamad sa anaa sa 14,000 ka mga lumulupyo. Sa interview sa RMN DXBC Butuan kang Punong Barangay Bert Enriquez sa Doongan, gipahayag sa kapitan nga usa siya saksi sa kahadlok sa maong baha diin kawani pa siya sa Department of Social Welfare and Development DSWD.
Diin sa maong baha, halos walay pahulay ang ilang ahensya sa rescue and relief operation kinit ungod sa daghanang mga bakwit. Anaa sumala pa sa 600,000 ka mga residente ang nag bakwit sa mas luwas nga lugar.
Milyunes sumala pa usab ang kantidad sa nadaot nga mga infrastraktura, pananom ug gamit sa mga katawhan. Mukabat usab sumala pa sa 30 million dollar ang danyus apil na pananom diin anaa sa 400,000 hectares nga agricultural lang ang nangadaot.
Dasun pa ni Enriquez nga niadtong higayuna anaa sa 53 ka adlaw ang baha, ulan nga nag dulot ug kadaot sa mga propedad mga pananom ingon mana ng kagutom nga nasinatian sa mga katawhang apektado. Ang 1981 53 days flood sa Butuan mas grabe pa kini sa nasinating baha sa panahon ni Noeh nga anaa lang sa 40 ka adlaw.
Sigun pa sa mga engineers, dili malikayan ang pag baha sa Butuan gumikan kay below sea level kini. Gawas pa niana ang Butuan nahimutang sa pinaka baba sa Agusan river usa sa pinaka dako ug pinaka taas nga suba sa Mindanao.
Gawas nga anaa kin isa baba sa Agusan river, ang Butuan nagsilbi nga catchment basin sa mga dagkong suba sa Agusan, Davao de Oro, Bukidnon ug ubang lugar sa Mindanao.
Basta catchment basin, tanang tubig sa mga dagkong suba sa ibabaw nga bahin dinhi kini han-ok sa siudad sa hataas nga panahon.
Sa karun ang Butuan nakasinati na usab sab aha, ug libuan na nga mga residente anaa sa mga evacuation cengter.
Gawas sa 1981, nasinati usab sa Butuan ang dakong baha niadtong 1962, diin mga tawo sa sentrong bahin kinahanglan pa magbaroto arun makasungasong sab aha.
Tuig 2014, usa ka dakong baha usab nasinati sa dakbayan sa Butuan gumikan sa bagyong agaton, diin daghanang bakwit usab ang natala. Gumikan sa mga baha, adunay panawagan karun ang katawhan sa subling pag patuman sa mga nakapending nga flood control project sa Agusan river.
Kining maong flood control project design ang dugay nang naka han-ay apan wala pa gihapon matuman kini mao ang Upper Agusan Development Project, Middle Agusan Development Project lakip na ang Lower AGusan Developmemnt Project nga nahimutang sa dakbayan sa Butuan diin aduna nay flood contro project ang napatuman apan wala pa hingpit ma kompleto.
Giawhag karun sa katawhan sila Congressman Joboy Aquino lakip na mga lideres sa Agusan del Sur banhawon ang maong nakatulog proyekto sa Agusan river.
Nasuta usaba ng pagkamabaw na sa Agusan river diin kinahanglan na kini palawman arun dili muawas ug mahimo lamang kini pinaagi sa dredging project.
Note:
Photo credit to the rightful owner
Facebook Comments