Good morning po sa mga paradangog kan DWNX. Sarong magaya-gayang aldaw po giraray ang itinao sato kan Diyos. Good morning man po sa mga taga Naga City People’s Mall, ang satong public market, lalo na po si mga nasa flower section, ta pirmi ako nagbabakal mga burak sainda pag may mga importanteng okasyon, barato na, matitibay pang mag flower arrangement.
Ngonian na aldaw tokaron ta po ang manongod sa mga derecho asin obligasyon kan mga market stall holders. May nagpadara po sato ning surat, halawig pating maray. Dai ta po mababasa ang bilog na surat kan mag-agom na letter sender. Ini po ang parte kan surat”
“Itago nyo nalang po ako sa pangalan na Nita. Nais ko po sanang humingi ng advice tungkol sa aming problema sa tindahan sa Naga City People’s Mall. Noon po kasi 2014, mayroon po sa aming lumapit na kapwa may puwesto sa market at nakiusap na kung puede papahiramin kami ng pera, P60T, na walang kasulatan, ang kapalit ang pag gamit ng aming stall sa loob ng apat na taon. Sila na daw ang bahala sa lahat ng bayarin pero ito ay idadaan sa amin upang kami ang magbayad at maglakad ng mayor’s permit, subalit hindi pumayag ang asawa ko sapagkat walang kasulatan mapanghahawakan kami. Sabi nya hidi naman daw nya kukunin ang aming stall sapagkat nais po lamang nila ay makatapos ng pag-aaral ang anak ng kinakasama.” Palipoton ta po ang 4 pages na surat, sabi digdi, nag agree sinda na ipagamit ang stall sa kantidad, later, dai na po nagkaintindihan sa mga barayadan lalo sa rental payments sa city hall, hasta garo po nagluwas na si nagsubli kan stall ninda iyo na logod si nag-apply sa city hall para makua sainda ang stall. Pending po daa ngonian sa city hall ang resolusyon sa saindang concern.
Dai ta po matotokar ang merito kan concern ni Nita ta may mga oficina po sa city hall na nasa proseso pa sa pagdesisyon, pero puede ta po tokaron ang mga provisions kan ley saka kan ordinansa kan ciudad bilang pagpaintindi lang sa gabos kan mga rights and obligations.
Magayon pong pag-olayan ang tungkol sa mga public market, taano po?
Dakula po ang potential economic impacts kan public markets saka mga farmers markets sato, kabali na ang inaapod na direct benefits (halimbawa, profits sa mga maysadiring negosyo sa market, job creation, ganansya kan gobyerno sa sales saka real property taxes asin iba pa), yaon man ang mga indirect benefits (arog kan pag stimulate kan development sa downtown areas, pag enhance kan parks saka mga waterfronts commercial development, saka yaon man ang contribution kan public markets sa pagpreserba kan satong mga farmland saka padagos na hanapbuhay kan mga paraoma ta dyan po baga ang bagsakan kan mga agricultural products. Kaya dai po puede matawaran o basta-bastahon na sana ang padalagan kan mga public markets. Pag maray ang negosyo sa public markets, maray man ang epekto sato gabos sa local communities ta nag-iikot ang benepisyo sag abos.
Igwa po ning mga ley saka mga ordinansa manongod sa public markets. Kadaklan po sa national laws ta relating sa public markets patungkol sa public safety and public health regulation. Yaon po dyan ang RA 10611 o ang Food Safety Act of 2013 kung sain ang DoH ang nagpapaimplementar sa gabos na markets saka mga abbatoir. Igwa pang ibang mga health regulations sa markets.
Sa pagregulate sa operations kan stalls sa Naga People’s Mall, igwa po nagkakapirang mga ordinansa. Yaon po dyan ang Ordinance No.. 2004-123, Ordinance 2009-053, Ordinance 2006-071, saka Ordinance 2010-026.
Sa ordinance No. 2004-123, may mga ipinagbabawal po sa mga stall holders, anu-ano po yan?
Sa SECTION 142 kan nasabing ordinance, may mga GROUNDS FOR CANCELLATION po kan na-award saimong stall kung ika nag gibo kan arin man sa minasunod na malalang violation:
1. dai pagbayad kan monthly rentals sa laog ning at at least two (2) months;
2. pag pa Sub-lease kan stall sa iba;
3. pagsangra kan saimong rights sa stall sa iba;
4. pag gamit kan stall na dai uyon sa dapat na gamit kaini na pigtugot kan ciudad;
5. pagviolar kan mga regulasyon sa pagluto saka pagturog sa stalls kan pamilya saka dai pag otob sa tamang pag-apon ning basura;
6. paghera o pag laag ning dagdag na structures sa laog kan stall na mayo ning permiso hali sa Market Supervisor.
Sabi pa po sa ordinansa, sa SECTION 135, an gabos na transactions manongod sa pag transfer ning rights sa stalls dapat po under supervision kan Officina kan Market Superintendent saka saiyang staff saka may coordination sa Officina kan City Treasurer. Ano man na transaksyon po nindo na mayo ning basbas kan mga oficinang ini kan city hall puede po makonsiderang violation kan terms kan award saindo kan stall. Kaya po ang mga informal transactions arog kan surublian kan stall na dai nag agi sa tamang proseso kan ordinansa puede maging basehan para kamo po madisqualify.
Bago po baga itransfer ang right sa stall, required po kan ordinansa ang pagbayad kan goodwill. Pag mayong tamang payment kan goodwill, ang transaksyon po nindo imbalido. Bukod dyan, igwa pong multa ang violation, saka puede iterminate ang saindong Contract of Lease, papahalion man kamo sa stall.
Pag kamo po nagpabakal kan saindong rights sa stall, sabi kan Ordinance No. 2010-026, sa Section 10, kamo po ipoprohibir ng magsadiri pa ning ano man na stalls sa People’s Mall. Ang saindong lease contract sa iba pang tada na stall dawa dai nindo pigpabakal kakanselahon man tolos saka ipaparaffle giraray ang saindong stalls. Kung sa panahon na kinansela ang saindong lease contract sa ibang stalls na dai nindo pigtransaksyon, mayo pang goodwill na naibayad sa stall na saindong pinabakal ang rights, yan pong pigtransaksyon nindong stall automatic konsideradong bakante saka ipaparaffle man sa iba.
Dahil kulang po kita sa oras ngonian, tokaron ta ang iba pang detalye kan mga ordinansang nasabi ko sa lunes.
Ayan po, sana nakacontribwir kita sa kaaraman kan publiko sa bagay na yan, Magtext or call lang po sa mga numbers kan DWNX kung may mga hapot na legal.
Bago po ako magpaaram, sato pong sunudon ang mga tugon kan Diyos manongod sa tamang pakikipagtransaksyon. Dai po manlamang sa kapwa, maging honesto, ta iyan sarong kasalan, ang mga makasalan pinapadusahan. Sabi sa bible sa –
Leviticus 25:14 And if you make a sale to your neighbor or buy from your neighbor, you shall not wrong one another.
Ang gabos ta pong gawi, kabali na ang gawi sa pagnenegosyo, dapat po para sa ikakaogma kan Diyos, sabi po sa –
1 Corinthians 10:31
So, whether you eat or drink, or whatever you do, do all to the glory of God.
Tabangan ta po palan si mga kababayan ta sa Albay na apektado kan pagtoga kan Mayon Volcano, puede po kamo magpadara donations sa DWNX. Nasa Albay po ang Mayon, mayo po sa Naga. Taga-Albay man po daa si Mayon, sabi ni Mocha Uson. Ooops, ang naga city yaon sa bicol. Sabi po kan sarong blogger, sana dai na man mapakiaraman ni Mocha ang Taal Volcano, ta baka daa po mapunta man sa Kalookan.
Sa lunes po giraray. Be safe, stay healthy. God loves you.
Ini po si Atty Angel Ojastro III
Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
