SOCIAL PENSION KAN SENIOR CITIZENS
Good morning po sa mga listeners kan DWNX. Abang rikas kan aldaw, August 13 na. Para sa mga mahigos asin produktibong mga kababayan ta, ang oras garo lang doros na naagi. Kulang pirmi ang oras ano po. Sa Metro Manila dagos po ang mga pag baha. Let us pray for the safety kan satong mga kapamilya na yaon duman, saka si mga kababayan ta na nasa evacuation centers, thousands na po sa Marikina ang pig evacuate.
Last Thursday, napunan tang tokaron ang topic on social pension kan mga senior citizens. Binasa ta ang text na pinadara kan paradangog, basahon ta giraray: “Goodmorning po, ako po concerned citizen, ta c ibang mga barangay kang milaor, si 13 na barangay nakakobra na po si mga pensioner kang sa senior citizen. Tapos si pito na natatada, pinepending ninda, mau pa daa po ning budget para duman sa pito na natatada na barangay. Ano po yan ang pondo sa senior otay-otay itinatao sa bangko ta eu po daa si sabi kang nasa itaas kang dswd. Sabi sa presidente kang sarung barangay. Ata iyu man lang po yan hinahalat kang ibang senior citizen pependingun pa! Don’t air my name. thanks po…”
Sabi ta po suodma, igwang mga provisions sa presenteng Constitution, na sana dai ta na ngona pagribayan, about social benefits kan mga elderly. We also mentioned na igwa ang DSWD ning Social Pension Program for Indigent Senior Citizens (SPISC), pinuonan kan panahon ni dating Presidente Noynoy Aquino, kan 2011, base sa Republic Act 9994 or the Expanded Senior Citizens Act of 2010.
Ano po ang sabi kan RA 9994? Sabi sa Section 5 kan ley, igwang additional Government Assistance sa paagi ning Social Pension. Ang mga indigent o pobreng senior citizens entitled to a monthly stipend na Php500.00 pandagdag sa pang oro-aldaw na subsistence and para sa other medical needs of senior citizens.
Dahil dyan, sa Implementing rules kan ley, sinasabi na ang DSWD, in consultation with DBM, sa DILG, asin iba pang stakeholders lalo na mga NGOs, and people’s organizations kan mga senior citizens, pigrequire mag formulate ning guidelinespara sa development ning criteria, ning pagpili, saka pag establish ning database – o computerized system ning lista kan ngaran kan mga indigent senior citizens.
Taano po ta kaipuhan ang tultol na database kan ngaran kan ngangaipo ning tabang kan gobyerno?
Pag tama ang information kan gobyerno, tama ang desisyon, epektibo ang targeting, delivery, monitoring saka evaluation, tama ang magiging implementation kan social pension. Kung ang ngaran po nindo dai pa naibali sa database na yan, ta baka po nadelay si pag apply nindo o nadelay si pagsubmit kan OSCA o kan DSWD field offices kan ngaran nindo sa main office, dai na uminabot sa budget preparation deadline kan DSWD o kan Congress for a particular year, dawa qualified ka po to receive, dai ka pa makakareceive, mahalat ka sa next budget season kan Congress sa sunod na taon. Nangyayari po yan ta ang gobyerno po, ang DSWD, bako man endless ang budget na anytime kita maghagad o mag apply yaon tolos, ang budget po ninda kaipuhan man rebisahon asin aprovan kan Kongreso, Kung ang satong Kongreso man bakong sensitive sa mga pobreng sector, puedeng dai dagdagan ang budget kan DSWD para sa mga dagdag na beneficiaries, kaya minsan dai ta man po mababasol entirely ang DSWD kung dai pa sinda nakarelease ta kugn dai man nanggad tinawan nign Congress ning dagdag na budget.
Ano po ang dapat nindong gibohon?
Suratan nindo ang saindong OSCA, copy furnished si Mayor, ang Regional Office kan DSWD, saka ang Protective Services Bureau kan DSWD main office, tungkol sa dai pa nindo pagkakaresibe kan saindong pension despite na nagsubmit ka na ning kumpletong application, and that you are a qualified beneficiary. Ang Protective Services Bureau iyo po ang nag i-spot check saka audit kan mga DSWD field offices kung tama ang operational procedures kan field offices. Ihapot po nindo sa surat kung taano dai ka nakabali o tano dai pa natawan ang mga seniors kan saindong barangay. Tawan mo sinda ning palugit sa pagsimbag. Kung dai pa magsimbag sa talaan mo, padarhan mo po ning kopya ang Presidential Complaint Center sa Malacanang, informing that Office kan delay sa saindong pension. In fairness po sa Malacanang, medyo marikas man magresponde ang complaint center. Pinapadarhan tolos ninda ning directive ang concerned office kan gobyerno, national o local office man yan, para maghiro base sa reklamo. Bako pa man po yan kaso pag nagfile kan reklamo sa Presidential Complaint Center, kundi sarong paagi ning pag intervene kan office of the President sa mga concerns kan namamanwaan. Nakatrabaho ko po ang mga officers and staff kayan kaitong Usec pa ako ning HUDCC, ta halos every two weeks nagmimiriting kami sa Malacanang dahil sa Cabinet Assistance System o CAS. Gabos na mga Usec kan mga ahensya nagmimeeting to prepare the agenda kan mga Cabinet Secretaries na ipipresent sa Presidente for approval or action or for those na nadesisyunan na kan Presidente and kaipuhan ng iimplement – kami po sa Cabinet Assistance System ang nag oorolay kung pano ang coordination and collaboration between agencies. Mas epektibo po kung sa sarong turukawan kan mga top level officers kan gobyerno nahahaman ang orolay.
Sisay po ang puedeng mag apply para sa social pension?
• Kung ika 60 years or older; • Mga Senior citizens na may permanenteng helang, maluya na, or disabled; • Mayong regular income or mayong support hali sa kapamilya and relatives; and • Mayong nareresibeng ibang pension hali sa gobyerno arog kan SSS or GSIS. Ano po ang mga requirements na kaipuhan nindo darahon sa pag apply? • Magdara po kamo ning Office of the Senior Citizens Affair (OSCA) ID • Magpasiguro ning saro pang valid government ID • Magdara man ning pasigurong Birth Certificate or any proof na nagpapatunay kan saimong edad. Once nakumpleto mo na ini, ang qualified na senior citizens ma submit kan application sa arin man sa minasunod na opisina: • Office of the Senior Citizen Affairs • City/Municipal Social Welfare and Development Office • DSWD Regional Office
Gurano po ang monthly social pension na mareresibe mo? P500 po monthly pero itinatao ini kan DSWD every quarter or every 3 months, kaya P1500 po ang makukua mo kada ikatolong bulan.
Sa paanong paagi po pigdidistribwir ang saindong social pension?
Sabi sa DSWD Administrative Order No. 7, issued kan 2013, Igwang apat na paagi:
1. Direct payment sa mga senior citizens through cash advance, igwang designated na special disbursing officer ang DSWD, ang DSWD regional office naprepara ning payroll tapos itinatao direkta sa beneficiaries in coordination with OSCA saka sa city/municipal social welfare officer kan LGU kung sain nakaistar ang beneficiary;
2. Sa paagi ning Landbank ATM o cash card –
3. Sa paagi ning fund transfer sa LGU pero ini gigibohon lang kung ang LGU igwang maray na track record sa pag gamit ning pondo saka sa pag liquidate o pag submit ning documentary proofs kan disbursements. Mapirma ang LGU ning MOA with DSWD.
4. Door-to-door delivery – pag door to door, ang DSWD, o ang Landbank or any other bank na kapartner kan gobyerno, nakua ning service provider na iyo ang madara kan saindong pension sa residence po nindo.
Mas maray kuta kung ang OSCA asin ang LGU hagadon sa DSWD na adaptaron ang mas madaling paagi ning pagtao kan pension. Imagine po nindo, P500 nalang man sana yan, masasakitan pa ang mga tios na senior citizens sa pagkua asin paghalat. Dai na ngani makasarakat sa hagyan kan munisipyo ang iba. Mapamasahe pa sinda sa pag duman sa venue kan supposed distribution kan DSWD. Garo na po baga relief goods ang pasistema pag arog kayan, ata senior citizens na, mga tios pa, tapos ilalaag ta pa sa sitwasyon na garo po sinda beggars waiting in line, and then sabi ngani kan texter, dawa nagharalat na, mayo man giraray pang naitao. Para po sa DSWD, let us do better sa satong services. Kamo pong mga field officers may magigibo kamo, you can write a report sa regional office and then sa national office recommending for better ways of doing things. Bako po kamong mga suruguon lang na mayong boses no matter how lowly ang position nindo sa gobyerno. Gabos po kamong nasa gobyerno have the authority to recommend measures na makakapa improve kan mga pasistema related sa saindong trabaho. Aram ko po yan ta nagserbie man ako sa local government saka sa national government.
In fact, sabi po kan DSWD Administrative Order No. 7 na nabanggit ko, ang Social Pension Management Office kan DSWD required mag adaptar ning pinaka matipid o cost-effective and most efficient na paagi ning pagtao kan social pension, pag sinabing cost-effective, matipid bako lang sa parte kan gobyerno, mas lalong dapat iconsider kung ano si matipid para sa mga beneficiaries kung sain dai na sinda magasto pa o mapagal pa sa pagkua. Most efficient man na paagi -boot sabihon, dapat siguradong narereceive kan mga beneficiaries sa tamang aldaw saka oras, and nareresibe ning dai na sinda sinasakitan.
Baka po mahapot kamo, ano po ang basehan ko sa pagsabi na dapat magian sa mga beneficiaries ang pagtao. Igwa po ning pig issue ang DSWD na mas bagong Administrative Order kan 2014, ini po si Memo Circular No. 25 series fo 2014.
Ano po ang sabi kan bagong Order na ini?
Dahil daa po igwang mga supposed pensioners na dai nakaresibe kan pension due to their physical conditions – disabled na, bedridden, maluluya na – ang iba man hararayo sa centro kan banwaan ang residencia – and dahil kulang man daa po ang personnel kan DSWD to distribute ang pension sa mga barangay o munisipyo arog kan Milaor, kaya mas pigmamawot na kan DSWD ang fund transfer nalang sa LGU saka ang door-to-door delivery.
Ang kaipuhan lang po sa LGU fund transfer, dapat ang LGU igwang maray na track record sa tamang pagdisburse ning kwarta, saka maray magsubmit ning liquidation reports. Dai ta po aram kung kumusta man ang Milaor sa bagay nay an, pero kung gusto kan local government kan Milaor na mas maging efficient ang saindang pagserbisyo sa tao base sa obligasyon ninda under the Local Government Code, then panahon na po para pakarayon nindo ang saindong track record, and be a true partner kan DSWD sa pagpagian kan buhay, somehow, kan mga pobreng senior citizens. Kamo man po na mga senior citizens, check your local governments kung compliant na sa requirements kan DSWD para maging transferee ning pondo, suratan po nindo si Mayor saka ang Vice-Mayor, hapoton nindo kumusta ang track record sap ag gasto saka pag liquidate, and request na maging fund transferee na kan DSWD kugn yan ang mawot nindo. I-copy furnish nindo ang DSWD regional office, ang CoA, saka ang ombudsman, para igwang other agencies na ma oversee sa LGU kung ini nanunultol sa performance. Kung dai po nindo yan gibohon, nasa saindo po yan, pero padagos po kamong makaka experience ning kasakitan arog kan namamatean nindo ngonian sa pasistema ning pagtao kan pension. Maging pro-active po kita. Kung bako man si mga lolo/lola ang magibo kayan, kamong mga kapamilya o concerned na citizen puede magpadara surat. Yan po matters of public concern, and each one of us has the constitutional right na maaraman sa gobyerno ang mga information na yan. Taano po? Para kita maging active partners in governance.
Ihapot man po nindo sa surat sa DSWD kung nuarin iimplement saindo ang door-to-door delivery, lalo po sa mga seniors na bedridden na o may kaluyahan na. Si mga kapamilyang nag-aataman, kamo na po ang mag inform sa DSWD kan actual condition kan saindong seniors. Copy-furnished po nindo ang OSCA. Ta pag nagqualify sa door-to-door delivery ang sarong senior, ang para deliver madyan sa harong nindo mismo dawa anong rayo kayan, basta igwang service provider ang DSWD para sa lugar nindo. Hahagadon kan nagdedeliver na maheling mismo ang senior citizen, hehelingon ang OSCA ID or any other valid ID. Kung dai successful ang delivery ta kung marayong tao sa harong o halimbawa nasa hospital ang senior citizen, ang para deliver matao ning notice sa authorized representative kan beneficiary na re-deliver sa laog ning 14 calendar days, mag-abang-abang kamo giraray. Kaya kamo pong mga seniors, kung mahali kamo sa harong sa panahon na expected nindong may madeliver, magwalat kamo ning pirmadong authorization sa kapamilya kung yan ang mawot nindo. Ayan po. Sana nasimbag ta ang hapot kan taga milaor na nagpadara kan text. Kung may mga dagdag na hapot na legal, magtext o call sa numbers kan DWNX.
Bago ako magpaaram, sarong pagiromdom po sa mga senior citizens ta na ang gabos na ley na dinidiscuss ta about your legal rights are all manifestations kan promisa saindo kan Diyos, na pag kamo maging salbado sa ngaran ni Hesus, and padagos kamong faithful sa pagsuond sa mga kasuguan Nya, padagos nindong inaaram ang saiyang mga tataramon, and itinutukdo nindo katanosan kan Diyos sa iba lalo sa kapamilya by being the models of rightesousness yourselves, kamo po padagos na aataman man kan Diyos. Sabi sa Bible sa –
Isaiah 46:4
Even to your old age I am he, and to gray hairs I will carry you. I have made, and I will bear; I will carry and will save. Dai po kita magtubod na we cannot teach new tricks to old dogs, or dai na maitatanos ang tiko na gurang na kahoy. Enot bako man po kitang dogs o kahoy, kita mga aki kan Diyos, and with God, everything is possible. Sa pag gurang ta, God wants us to be wise in His own eyes. Sabi sa –
Proverbs 16:31
“The silver-haired head is a crown of glory, If it is found in the way of righteousness.”
Ini po si Atty. Angel Ojastro III Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
