Init nga gihisgutan sa Radyo, Television bisan pa sa Social Media ang gipahayag ni Presidente Rodrigo Duterte , nga may namagitang tawo nga nag-representar sa pamilyang Marcos ug Goberno aron ibalik ang nakawkaw nga bahandi sa Pilipinas ubos sa liderato ni Kanhi Presidente Ferdinand Marcos gikan sa dekada 60 hangtud sa dekada 80. Matud pa sa Pangulo nga gustong ibalik sa pamilyang Marcos ang ILL- GOTTEN WEALTH apan ubos sa kondisyon nga hatagan kini ug Immunity sa mga kaso nga gisang-at kanila. Dugang sa Pangulo nga ang mga nakitang yaman ang gihanyag nga i-uli sa pamilyang Marcos sama sa Gold Bars o bulawan, sumala pa nga mag appoint ang Presidente ug tulo ka tawo nga langkuban sa retiradong Chief Justice, Certified public accountant aron maoy mahimong negotiators alang sa nahisgutang katuyo-an.
Kung madumduman sulod na sa 30-anyos ang Presidential Commission on Good Government PCGG naka recover na ug 3.7 billion dollars o 170.7 billion pesos sa halos katunga sa alleged ill-gotten wealth sa mga Marcos human namugna ang PCGG usa ka quasi-Judicial Agency niadtong Pebrero 28,1987 ubos ni ex-President Corazon Aquino diin nag-unang katuyo-an mao ang pag recover sa ill-gotten wealth sa dektadoryang goberno. Sa kasaysayan una daw nagtago ug dakong kantidad sa salapi si kanhi Presidente Marcos sa Swiss bank accounts sa pangalang William Sanders sa nga may pundo nga 950-thousand Dollars sa tuig 1968, kung diin nabawi sa Pilipinas sa Bangko sa Geneva ug Zurich, Switzerland ubos pagpangulo ni ex-PCGG commissioner ATTY. Ruben Carranza sa tuig 2003 ang bank deposits nga mo-abot sa 683 million dollars.
Sa kinatibuk-an gibana-banang 10-billion dollars ang ill-gotten wealth sa Marcos Family kini naglakip sa property sa New York buildings, kapin 8-million dollars nga klasi-klaseng jewelries,mahalong paintings,27-million dollars nga kwarta ug billion nga kantidad sa Gold Bars deposits. Ang goberno kasamtangang nanglimbasog sa pagpasaka ug 248 ka mga kaso sa Marcoses nga gilangkuban ni Kanhi First Lady Imelda Marcos ug tulo ka mga anak sa lain-laing hukmanan kon diin pending ang uban sa pagkakaron sa korte suprema, 85-cases sa Sandigan Bayan,21-sa Metro politan Trial Courts, 41-sa Regional Trial Courts ug 13- cases sa Court of Appeals ug civil cases sa gipasaka sa human rights violation victims. So mao ni karon ang ma wagtang nga mga kaso kon i-barter sa goberno ang immunity sa kaso kon ibalik sa Marcoses ang gikawkaw nga bahandi sa nasud? Dili dapat mahitabo ni kon i-uli-uli eh pero dili dapat may kondisyon nga mag demand sila nga dili sila kasuhan kay mahimo ning sample sa kabuang basin kon may mosunod nga mangawat kay kon masapon pwede man nga i-uli unya walay liability.
Ang mga Senador nga sila si Bam Aquino ug Senate President Koko Pimentel mi- padayag nga dapat nga i-uli gayud ang mga nakawat nga bahandi sa mga Marcos kay gipanag-iyahan kini sa katawhan, si Senador Pimental ma-isugong mi-react nga i-uli gyud pero dapat walay kondisyon.
Si Kanhi Mayor Atty.Dominador Lagare Sr. uyon nga i-uli ang ill-gotten wealth sa Marcos, pero kinahanglan nga dili isibog ang kaso kay sa balaud basta mangawat mauli dapat ang gikawat ug ma-priso ang nangawat, nakita usab ni Atty. Lagare nga nakig areglo nalang ang mga Marcos aron ingnun ipalabas nga sila buotan.
Ang pipila ka mga senior Citizens sa Gensan nagtu-o nga wala nangurakot si Kanhi Presidente Ferdinand Marcos ug kon may ill-gotten wealth man angayan nga ihatag kini sa katawhan, mas nindot pa daw ang pagpadagan sa Marcos kaniadto gani sa pagkakaron napuno na hinoon sa dakong utang ang goberno dili sama sauna sa Marcos nga gamay lamang ang utang sa Pilipinas.
Ang militenteng grupo mipadayag na nangawat gyud ang Pamilyang Marcos tungod kay may i-uli man, dapat mauli ang kinawat sa katawhan unya ipadayon ang kaso kay dili lamang bahandi ang gikawat sa Marcoses pati na ang pagpanubag sa pag- pang-abuso nga gihimo sa tawhanong katungod.
Sa pikas nga bahin si Governor Daisy Fuentes ,nagtu-o nga admission sa sala ang pagbalik sa bahandi sa Marcos, busa angayan lamang nga makuha balik ang ill- gotten wealth apan dapat dili ibasura ang mga kaso labina nga dakong kayamanan ang nakuha gikan sa goberno.
Kinahanglan nga timbang-timbangon sa goberno ang hanyag sa mga Marcos kay dili lamang maapektohan ang dignidad sa balaud kon ugaling mahatagan ug immunity sa kaso sa akong gi-ingon ganina basin mahimong ehemplo sa ubang ma himong Presidente nga mangawat kay kon masakspan ka i-uli lang abswelto na sa liability? Sukad pa sa 1987 human namugna ang PCGG nga walay lain purpose ang pag gukod lang sa ill-gotten wealth 30-years dugay kaayo ang lihok, tulo ka dekada taman lang sa halos katunga ang nakuhang kinawat nga kayamanan unya karon makig-areglo na ang Marcos, i-uli na ang ill-gotten gold Bars ug uban pa, nganong wala mani mahimo sulod sa 30-ka tuig nga milabay nga naa paman diay ill-gotten tama ang giplano ni Digong nga wala-on na kining PCGG walay pulos nga ahensiya ubos sa DOJ, nganong ang DOJ nalang diay nga mangita aning ill-gotten wealth naa pay solicitor General mga abogado mani sa goberno? Napamatud-an na tungod kay mokabat na sa 170 million o 3.7 billion dollars nga na recover sa PCGG nganong hangtud karon walay nahuman nga kaso bisan usa or duha lang sa kapin 200- ka mga kasong gisang-at aron madesisyonan ang mga Marcoses kay kon mahukman nga sal-an sila mandu-an mana sa korte nga ibalik ang kwartang gikawat. Karon imbes sila ang makigpakimaluoy sa goberno sila pa ang mo demand nga immunity gawasnon mi sa kaso ayha namo ibalik? Anyway taas pang proseso sa Immunity kay dapat ipaagi kini sa kongreso aron i-grant ang immunity sa mga Marcos, But dili dapat nga maki areglo ang goberno dapat mangita ug paagi nga mapadali ang kaso aron ang hukmanan ang magmando nga ibalik ang kinawat ug kay no one is above the low dapat lang ma-priso aron dili pamarisan? Ambot ning mga Marcos ba bisan tataw na nga may ill-gotten wealth wala man gyud nanga priso, seguro grabi ni sila mo bahog, mo suburno sa akong huna-huna lang ba, ka yang uban president gani na priso man si Era psi Gloria,pero ang Marcos na exile lang,nakabalik sa Pinas nidagan ug gobernador ug kongresista, senador nidaug paman..Pait pas sa apdo!
