Kagahapong adlawa Enero 25,2018 may nagmarka sa ikatulong tuig sa ma- dulom nga yugto nga mikulit na sa kasaysayan sa sa gi-ilang heavy losses sa Government troops partikular sa Philippine National Police ang naila karon nga Fallen-44. Ang Fallen-44 mao ang bayanihong pagkamatay sa 44- ka Speacial Action Force SAF commando’s sa Mamasapano Maguindanao. Kon atong balikan ang kasaysayan gitawag nga Codename Oplan Exodus ang gi- mugna nga operasyon aron i-served ang warrant of Arrest batok sa wanted nga Malaysian Terrorist/Bomb maker nga si Zulkifli Binhir allias Marwan ug assistant niini nga si Abdul Basit Usman. Gawas nga namatay ang 44-ka SAF Commandos patay usab si Zulkifli, 18-ka mga MILF ug BIFF Member’s ug lima ka mga na damay nga civilian lakip ang usa ka Police Captain nga taga General Santos nga si Senior Inspector Ryan B. Pabalinas.
Enero 24,2015 adlaw’ng Sabado 1:00 sa hapon mokabat sa 392-ka mga SAF commandos ang natapok, target ang dagkong official sa BIFF ug si Marwan nga gika-ingong nagtago sa kampo sa BIFF, gani na hold pa ang tropa sa Checkpoint nga gimuntar sa 45th Infantry Battalion tungod sa ka hibulong nga sobra kadaghan ang armadong tropa. Human naplansa ang panugot sa tropa ,gibahin sa duha ka grupo ang 55th SAF Company nga gi pangulohan ni Sr/Inspector Ryan Pabalinas samtang ang 84th SAF company gipangulohan ni Col.Raymond Train.
Ang grupo ni Supt.Train maoy gitahasan nga modakop ni Marwan,samtang ang grupo ni Captain Pabalinas ang mag silbing blocking force sa Codename Oplan Exodus. Enero 25,2015 adlawng Domingo alas 3:00 sa kadlawon na patay ang Malaysian Terrorist nga si alyas Marwan sa pwersa sa 84th SAC Special Action Company giputlan kini ug tudlo aron mapa-ubos sa DNA test isip pagpamatuod nga kini gayud ang patay’ng lawas sa terorista. Apan sa kalit lamang mi-ataki ang pwersa sa breakaway group nga BIFF Bangsamoro Islamic Freedom Fighters hinundan sa heavy fire fights batok sa grupo ni Col Raymond Train.
Alas 5:00 sa buntag nagpadala ug mensahe pinaagi sa Text si General Getolio Napeñas ang Hepe sa Special Action Force ngadto kang Maj.General Eduardo Pangilinan ang commander sa 6th Infantry Division aron mag impor- mar kabahin sa ongoing Police operation sa Mamasapano Maguindanao pag dakop sa Malaysian Terrorist nga si Alyas Marwan, apan gitataw ni General Pangilinan nga walay gipangayong reinforcements si SAF Chief Napeñas.Alas 6:00 sa buntag sa maong adlaw Enero 25, ang Alpha Company sa 45th IB na kadungog ug mga boto-boto sa armas sa gibana-banang 4-ka kilometro sa ilang detachment hinundan nga nag radyo kini sa Infantry Brigade. Si Gen. Napeñas subling nagpadala ug mensahe via text message sa PNP Chief apan suspendidong si Director General Alan Purisima ug kang General Eduardo Pangilinan nga nag impormar lamang nga may nahitabong operasyon ug pa- nag engkwentro apan wala kini nangayo ug tabang reinforcement. Alas 7:00 sa buntag tungod sa pagto-ong ana-a sa dilikadong posisyon ang SAF si Maj. General Eduardo Pangilinan na mismo ang mitawag sa mga opisyal ug gi- mando-an si Brig.General Noli Orense sa AFP Ad HOC joint Action gropu nga tawagan ang Counterpart sa MILF nga si Abdul Abad Dayata ug ubang MILF leadership may kalabutan sa Mamasapano encounter aron ipa-withdraw ang rebelde. Sa sinugdanan si Dayata wala nag respond, busa gimugna na ni Maj General Pangilinan ang reinforcement team dala ang armor vehicle gikan sa Mechanized Brigade aron may artillery support sa tropa.
Alas 7:30 sa buntag mitawag si MILF Commander Dayata kang Gen.Orense nga iya nang na-impormahan ang MILF leadership sa Request ni Maj.General Pangilinan. Si General Noli Taliño ang Deputy Commander sa SAF mi-adto mismo sa 1st Mechanized Brigade Headquarters, aron makig-coordinates ni Col.Gener del Rosario apan nalangan gihapon ang pag respondi gumikan kay dili ma-locate ni General Taliño ang exact location sa SAF Companies tungod kat running battle ang panag-engkwentro. Alas 8:45 sa buntag nakit-an na sa Army reinforcement team ang remaining 300 kapin ka SAF Commandos nga nagkatag lamang sa dalan, tungod kay ang team ni Col.Train ug Capt. Pabalinas ana-a sa Marshland misulod sa bukirang bahin sa Tukanalipao ang 45th IB reinforcement team human maka dawat ug tawag gikan kang Colonel Train nga na corner sila sa nahisgutang lugar sa mga MILF rebels gani may walo na ka mga SAF Commandos ang namatay sa iyang mga sakop.
Alas 9:00 sa buntag dihang nakadawat ug Tawag si General Pangilinan gikan kang LT.Gen.Rustico Guerrero Commander sa AFP Western Mindanao bahin sa gi-request nga reinforcements gikan kang Deputy Director Gen.Leonardo Espina kinsa maoy gitudlong Officer in-charge. Alas 9:20 sa buntag ang 23rd IB ug 14th Mechanized Brigades ug 62nd Division Reconnaisance Company mi tabang na sa 45th Special Action Company sa Tukanalipao. Samtang ang grupo ni S/Inspector Pabalinas nga nagsilbing blocking force kansang naka posisyon sa kama-isan naka engkwentro usab ang MILF guerillas nga naka palibot kanila, segun sa report na wiped out o nahurot gayud ang tropa ni S/Inspector Pabalinas.
Sa Tunga-tungang bahin sa alas 11:00 ngadto sa 1:00 sa hapon mas mita- as ang tensiyon dihang ang Army Reinforcement team nga nakasulod sa Marshland nakasinati ug nag-ulan nga mga bala gikan sa mga MILF rebels ug daghang sniper. Alas 2:30 sa hapon gipabarog ang Joint Army and SAF forces Tactical Command Post aron mag coordinate sa kumunikasyon sa tropa apan nakasinati kini ug kalisdanan pag establisar ug contact gikan sa Marshland. Alas 3:00 sa hapon dihang misulay ug sulod ang Army Artillery apan naglisod kini tungod sa guot nga agi-anan gani naigo ang V150 army Tank. Alas 5:30 sa hapon under heavy fire ang tropa gikan sa MILF rebels hinundan nga ang Army Reinforcement Team mi-deploy ug white phospho-rous aron hatagan ug signal ang government troops nga mo cover isip Call for Fire Prosedure, human ma- calculates mipabuto ang Army artillery ug pipila ka rounds sa position sa MILF Guerrillas hinundan nga wala magdugay mi-atras kini. Alas 6:00 sa gabii dihang gi-kumpermar sa MILF leadership ang withdrawal sa MILF Fighters rason nga mi-abante na ang reinforcement team aron pangita-on ang SAF Commandos sa lugar. Alas 7:00 na sa gabii dihang na retrieve sa Kasundalohan ang mga patay’ng Lawas sa SAF sa area alas 8:00 sa gabii dihang na locate sa Army reinforcement ang buhing tropa ni Col. Train apan may pipila niini nga nangamatay milungtad pa sa alas 2 sa hapon ang retrieval operations ayha na-recover ang mga patay’ng lawas ug mga nasamdan.
Nahimong isyo ang kakulangon sa Coordination ug dugay nga reinforcement sa Fallen 44, gani sa gihimong imbestigasyon gibutyag sa SAF Survivor nga si PO2 Christopher Robert Lalan gikan sa tropa ni Col.Train nga dismayado siya sa walay dinali-ang reinforcement nga mao man unta kini ang operation plan apan wala nasunod maoy hinundan nga daghang namatay sa tropa sa kagamhanan.
Gibasol usab ang Suspended PNP Chief Director Gen.Alan Purisima nga nag labot-labot ug usa sa naghimo ug plano sa Oplan Exodus bisan paman kon suspendido kini sa pwesto. Grabi ang pagkondinar sa mga kabanay sa SAF Commandos dihang gibaliwala ni Pangulong Noynoy Aquino ang panghitabo gani inay nga sugaton ang patay”ng lawas sa SAF 44 sa airport, mitambong pa hinoon sa usa ka inauguration sa Car factory sa Sta.Ana Laguna ang Ex- President nga maoy ilang nagsilbing commander in chief. Gibasul usab ang OIC Chief PNP nga si General Leonardo Espina ug Kanhi DILG Secretary Mar Roxas, apan hugot nga gibarugan sa duha nga wala sila ma-impormahi sa operasyon tungod kay direktang nagplano si SAF Commander Napeñas ug General Alan Purisima nga maoy direktang kasabot usab ni Pangulong Pnoy.
Sa latest development sa Fallen44 niadtong milabay’ng November 2017 nag pasaka na ug kaso ang Office of the Ombudsman batok ni kanhi Presidente Noynoy Aquino sa Sandigan Bayan. Nakita sa Ombudsman nga liable ang Kanhi Presidente sa Oplan Exodus. Segun ni Ombudsman Conchita Carpio Morales dapat manubag ang kanhi Pangulo sa Graft ug Usurpation of Official Functions ubos sa Article 177, Revised Penal Code ug Section 3(a) sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act o Republic Act No. 3019. Pero una ng nagpa saka ug kaso sa Ombudsman ang mga kaparentihan sa SAF44 batok ni Pnoy sa kalapasang Reckless Imprudence resulting in homicide,lakip sila si Gen. Alan Purisima ug General Getulio Napeñas . Sa pinaka bag-0ng komento sa Ombudsman may dakong tulobagon si Aquino sa Mamasapano Encounter tungod kay iligal matud pa ang pagtugot sa Pangulo nga himoon ang Oplan Exodus ubos sa plano ni General Alan Purisima tungod kay suspendido kini sa serbisyo sa anomaliya sa courier service sa lisensiya sa mga armas. Gi- hatagan si Pnoy ug 40-mil pesos nga bailbond, 10-mil alang sa usurpation of Official Functions ug 30-mil usab sa 3-counts sa Graft charges.
Sa pagkakaron nagpabilin pang naghangad sa buwan ang mga kabanay sa FALLEN-44 kong si kinsa ang masilotan sa kapalpakan sa kanhi Goberno nga gituohang may tulobagon sa kamatayon sa 44-ka mga Police lakip na ang lima ka na-angin nga Civilian, dili malalis nga may kasaypanan si Pangulong Noynoy Aquino tungod sa doktrina sa Command responsibility isip siya ang Commander In-chief sa Armadong kusog sa nasud. Ang SAF-44 nag-abli usab sa kamatuoran nga sa panahon sa kapalpakan murag ga-patentiro ang atong gisaligan nga mga opisyal sa kagamhanan. Natataw usab nga bisan pa sa slogan nga Matuwid na daan ni Pangulong Aquino, nitipas kini sa tarong dalan gumikan kay nakapanghilabot si Alan Purisima nga dakong suspendido tungod kay iyang bata-bata o saligando. Dili na mabalik ang kinabuhi sa 44- ka mga Pulis, apan pwedeng mahatagan ug hustisya ang kamatayon niini pi- naagi sa pagpanubag sa ka-responsabli sa mga namuno-an sa kagamhanan bisan pa kon may version nga gihilom sa PNP ang operasyon aron sila ang makakuha sa dakong reward nga nakapatong sa ulo ni Usman ug Marwan ug dala na ang pagka silaw sa medalya nga ilang makuha alang sa malampuson nga operasyon, apan ang tumbok nga isyo niini ang kinabuhi nga dili na ma-balik pa, busa dapat patubagon ang nagkasala dili lang sa hustisya,kini aron nga magsilbi kining hamdumanan o kaha ehimplo aron walay laing SAF-44 o kaha sobra pa nga mo buhis ug kinabuhi para sa kaayohan o personal interest sa mga opisyal nga ana-a sa posisyon, unya ibahug lang sa langob sa Leon ang ana-a sa ubos nga hut-ong.
