Good morning po saindo gabos. Good morning man sa mga public school teachers, siribot na sa preparations sa classes this June. Para po saindo ang segment ta this morning.
Tokaron ta po ngonian na aga ang manongod sa mga pag gasto kan local government units, kan mga namamayo kan LGUs, para sa mga inaapod na lakbay-aral kan mga teachers. May nagtext sato, naghahapot kaini:
“Gud morning po saindo.hapot ko lng po.. ok lng po ba na ang mayor saguton po nya ang gastos kang mga teachers, pa duman sa baguio city? gabus na teachers sa laog kng 4 days libre gabus sagut ni mayor. please dont mention my name.”
Maray po na pag horop-horopan ta, pag-olay-olayan, estudyaran na maray ang arog kaining gawi kan mga pulitiko sa mga kamaestrahan. Taano po?
Talamak po ang patronage politics sato sa Pilipinas. Particularly, ang mga pulitiko gusto makua ang loyalty o simpatiya kan mga teachers na halos iyo ang nagpapadalagan kan precinct-level voting kada election. Giromdomon ta na bakong dahil automated na ang elections ta, na libre na kita sa dayaan at the local levels. Madudunong po ang mga pulitiko sa pag-isip kung pano makakalamang, and saro sa mga nanotaran na klase kan pandadaya imbwelto ang mga teachers, sabi kan mga election experts. Pag ang maestra naging beholden sa pulitiko sa paagi halimbawa ning mga lakbay-aral kuno, pero ang tutuo bandying-bandying man lang sa mga byaheng either ginagastusan hali sa pondo kan gobyerno o hali sa bulsa kan pulitiko na hali man sana sa corruption sa posisyon, ang resulta, dai naeelihir ang mga tultol na lider dahil sa daya. Remember na importante sa pulitiko ang teachers – sinda ang may direct access sa balota, sa PCOS machines, sa mga botante sa precinct level, saka sa transmission kan mga data for canvassing. Kumbaga, jackpot ang pulitikong madaya sa mga loyal saiyang teachers. Pag ang naiproklamar na lider si madaya, raot man ang serbisyo sato, lalo kitang matirios. Kaya atyan na banggi, abangan ta radyoman Ed kung pano lalabanan nina Kardo ang dayaan sa PCOS machines 😊
Totokaron ta sa mga masunod na aldaw ang iba-ibang klaseng election fraud sa paagi ning mga teachers na beholden sa mga pulitiko. Sa ngonian, tutukan ta muna ang hapot kan texter.
Ano po tama daw ang pag gasto kan Mayor sa byahe kan mga teachers sa Baguio City? four days na gayo…
Sa enot na heling pa sana, ang ordinaryong tao maduda na tolos. Grabeng gastos po baga yan, ang hapot: tano ta kaipuhan ni Mayor mag gasto ning pagkadakula going to Baguio? Aram ta man sana na ang Baguio is a tourist destination, summer capital, bakasyunan. En tonses, puedeng isipon na bakong genuine lakbay-aral.
Let us assume two situations: one, ang gastos hali sa bulsa ni Mayor; second, ang gastos puedeng hali sa kaban kan LGU.
Enoton ta ang ikaduwang assumption, na baka hali sa local government funds ang travel expenses to Baguio. Ano po ang sabi kan ley?
Usually, ang mga arog kaining activities na LGU-supported ang funds hali sa Special Education Fund . Kadakul na pong naging ruling ang COA saka ang Supreme Court sa isyung ini. Sabi kan COA, ang arog kaining gastos inaapod na “unnecessary expenditures”. Ang unnecessary spending gamit ang Special Education Fund puede kutana gamiton sa mga pa construhir ning mga classroom, ning repair and maintenance kan mga schools and equipment kaipuhan kan mga estudyante.
Sa Presidential Decree 1445, ini si State Audit Code of the Philippines, ang unnecessary expenditures pigdefine na mga gastos na dai mapasar sa inaapod na test of prudence, o itong dai man nakakasuporta sa pag implement kan mga obheto and mssion kan ahensya o kan LGU.
Sabi pa kan COA, dapat ang mga LGUs sa paagi kan mga Local School Board na co-chaired kan mayor, dapat nag a-identify and nag i-implement ning projects and activities “that would be most beneficial to the school children and the teachers and refrain – uliton ko, refrain from o dai mag gibo – ning pagplano kan unnecessary activities that do not add value to the participants. Dapat daa ang school board mag hold sana ning mga activities sa laog kan munisipyo, ciudad o province. Igwang Joint Memorandum Circular No. 1 series of 2017 ang DepEd, DBM and DILG sa tamang pag gamit kan Special Education Fund. Totokaron ta ang details kang JMC na yan saaga. Para mas maging hararom ang pagkaintindi kan mga LGU and DepEd officials and teachers alike, lalo ta pag start kan June, kaipuhan na maray ang budget kan mga public schools.
Idagos ta ang assumption na hali sa kaban kan LGU ang gastos kan teachers. Sabi sa Local Government Code, bako ini ang dapat na priority gastusan kan LGU. Sa Section 17 kan ley, ano man na pondo or resource available sa LGU dapat i-allocate muna sa basic services or facilities na nakalista sa ley, arog kan:
1. Extension and on-site research services and facilities related sa agriculture and fishery activities; 2. implementation of community-based forestry projects 3. health services; 4. Social welfare services; 5. Information services arog kan investments and job placement information systems, tax and marketing information systems, and maintenance kan public library; 6. Solid waste disposal system; 7. Municipal buildings, cultural centers, public parks, freedom parks, playgrounds, sports facilities and equipment; 8. Infrastructure facilities para sa needs kan residents, arog kan municipal roads and bridges; school buildings and iba pang facilities para sa public elementary and secondary schools; clinics, health centers 9. Public markets, slaughterhouses, Public cemetery; 10. Tourism facilities; saka 11. Sites for police and fire stations and substations and municipal jail;
Yan po ang mga priority expenditures na dapat enot gastusan. Aram ta man na kulang pirmi ang pondo kan gabos na LUGs nationwide para sa basic services and facilities nay an, kaya mayong rason para i-divert ang pondo para sa mga lakbay-aral.
Ang DILG nagpaluwas ning mga Circulars about lakbay-aral, ang latest iyo ang Joint Memo Circular No. 2 dated September 23, 2016, with DBM. May strict guidelines po sa mga lakbay-aral.
Sabi baga po ni President Rodrigo Duterte, na ang saiyang administration popondohon ang out-of-town and out-of-the-country seminars and activities kan LGUs. Sabi nay, ang mga “lakbay-aral dai na dapat magdagos pa o dapat sa laog nalang kan LGU.
Kulang po kita sa oras, saaga idadagos ta ang discussion tungkol sa hapot kan texter.
Kung may mga kahapotan pa kamo, itext o call po sa mga numbers kan DWNX.
Bago po ako magpaaram, reminder po kan Diyos sa gabos na mga pulitiko, siring man sa mga nagpapagamit sa mga politicians, arog kan ibang mga maestra na natugot sa mga lakbay aral kuno, God’s commandent is for us na mag enjoy kan mga materyal na bagay sa paagi ning sadiring higos, bakong dahil nakakupit kita sa kaban kan gobyerno o dahil sa mga pahalnas saka utang na boot kuno sa mga pulitiko. Sabi sa Bible sa –
1 Thessalonians Chapter 4
11 And that ye study to be quiet, and to do your own business, and to work with your own hands, as we commanded you; 12 That ye may walk honestly toward them that are without, and [that] ye may have lack of nothing.
Maging matanos sana sa gabos na panahon, ta iyan ang matao ning karahayan ning buhay sa satong mga pamilya, sa bilog na nasyon. Pag ang mga lideres ta corrupt, nagpapatuod sa mga tao ning culture of corruption – halimbawa tinutugutan/pinapabayaan sana ang mga tao ninda sa mga eskwelahan, sa mga munisipyo o city halls na mag gamit kan oras asin resources kan gobyerno for their personal businesses, nagpapalakop ning kultura ning pambabastos, ning pangraratak ning buhay asin reputasyon ning iba, nag gagamit ning poder para lang masabing sinda ang “mau”, nagmamanipulate ning kapwa asin mga institusyon for their personal selfish ends, gabos yan aabuton ning maraot ning consekwensya. Sabi sa –
Proverbs 14:34 – Righteousness exalteth a nation: but sin [is] a reproach to any people.
God bless you all.
Ini po si Atty. Angel Ojastro III
Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
