Good morning po sa satong NX listeners. Two days before New Year, 2018 na, stay safe sa satong pagselebrar. Ipinapangadyi ko po na gabos makakua ning katoninongan sa laog kan kada pamilya, may pagpapatawad sa satong kapwa, mas masarig na pagtubod sa Diyos para sa maabot na taon.
Ngonian na aga satong tokaron ang manongod sa mga derecho asin obligasyon kan mga nurses towards sa mga pasyente na saindang inaatendiran. Importante po ini sa sato gabos, tano po?
Bako lang dahil igwa po ning issue sa Naga City Hospital na naging viral sa social media, kundi dahil ang problema sa nursing sector sa bilog na Pilipinas talagang malala. Igwa kitang dakulang kakulangan sa health workers, pero yan saro lang sa sintomas kan mga problema sa satong healthcare system. Ang mga Nurses inaapod na mga “silent heroes” kan satong healthcare system. Pero dawa gustuhon tang magkaigwa ning suficienteng numero kan nurses sa kada barangay, eskwelahan, hospital maging public o private, talanga kulang. Ang mga nurses ta nabu-burnout man sa saindang trabaho sa sobrang kapagalan.
Helingon ta po ang nagkakapirang statistics. As of 2012 na sana, 221,323 out of 421,467 nurses na nakapasar sa Board exams mga mayong trabaho, puon kan 2001 hasta 2011, igwang 132,943 overseas-employed nurses, pero 67,202 sana ang locally employed sa laog kan Pilipinas. Dakul sa nurses napupuwersang mag abroad para sa mas maray na oportunidad, an mga nawawalat mas grabe ang challenges na nahahampang. Dakul na hospitals understaffed; ang sarong nurse halos igwang 20 to 30 patients na inaatendiran. Sadit ang sweldo, halos mayo ning hazard pay saka mayo ning travel allowance sa mga naaassign sa field work; unsupportive ang saindang work environment lalo sa mga hospitals; sobra ang itinataong multitasking na mayo ning focus sa nursing outcomes; may short supply kita ning skilled nurses, kaya ang Quality care sato compromisado.
Aramon ta po ang nagkakapira sa mga derecho kan mga nurses.
1. May derecho sa tamang sweldo.
Haloy ng pinaghuhurot kan mga nurses na paswelduhan sinda ning gobyerno ning minimum wage for starting nurses ning at least P25,000 a month, na sa panahon ngani ngonian sadit na man dahil sa padagos na paglangkaw kan pagbuhay.
Dahil garo nagluluwas na ang pasweldo ang saro sa mayor na factors tano kulang kita sa skilled nurses. Ano po ang derecho ninda sa bagay na yan?
Sabi po sa RA 9173 o Philippine Nursing Act, sa Section 32, Section 32, ang minimum base pay kan nurses sa mga pampublikong health institutions dai dapat magbaba sa salary grade 15, sa nurses kan mga LUGs, ang salary ninda dai malangkaw sa limits na pigset kan RA 6758. Ano po ang boot sabihon kan mga leyes na ini?
Boot sabihon, ang Nurse 1 sa gobyerno, sa first tranche kan salary standardization na nagpuon kan January 1, 2016, igwa na dapat sweldo sinda na P26, 192; ngonian na taon puon January 1, 2017 dapat P27, 565 na; sa maabot na January 1, 2018 dapat P29,010 na minimum salary ninda; sa January 2019, dapat P30,531 na. Pero sa mga ciudad, allowed sinda magpasweldo ning dai malagpas sa 95% kan mga nasabi kong amount, boot sabihon, kun sa Naga na sarong second class city, dai malagpas sa P27,559 ang minimum sweldo. Depende po sa class saka budget kan city or municipality ang salary adjustments, pero ang importante, may derecho ang nurses para madagdagan ang sweldo.
2. Ang nurses may derecho na dai ma overwork saka sa dagdag benepisyo, saka ang publiko may derecho na atendiran ning highly motivated saka bakong overworked na nurse.
Ang Nursing Act, sa Section 34, nagmamando sa gobyerno sa paagi kan Board of Nursing, Department of Health, iba pang ahensya, saka hospital associations na tawan ning Incentives and Benefits ang nurses sa porma ning libreng hospital care for nurses saka dependents ninda, scholarship grants saka iba pang non-cash benefits. Pigmamandohan man kan ley ang government saka private hospitals na i-mintina ang standard nurse-patient ratio na pigset kan Department of Health.
Ano po ang nurse to patient ratio na pigset kan DoH?
Generally, 1:12 po yan sa hospital ward, saka 1:20,000 sa community health setting. Pero igwang DOH Circular no. 2013-0423 na nagtutugot kan duwang work shift duty for nurses sa hospitals sa laog kan twenty four (24) hours. Sa guidelines na ini, ang two work shift schedule aplikable lang sa general nursing service o itong bakong mga specialized na nurses, ang hospital na puede lang tugutan kaini kan DoH required magmaintain ning authorized nurse to bed ratio of 1 nurse sa walong pasyente. Dai ini applicable sa emergency room, operating room, delivery room saka ICU sa hospital, na required man giraray imaintain ang 1:12 nurse to bed ratio na dapat 3 work shifts sa 24-hour duty. Boot sabihon, ang specialized nurses sa ER, OR, DR saka ICU dapat nagtatrabaho lang ning 8 hours kada aldaw. Taano? Para dai overworked, para dai kompromisado ang pag atendir sa mga critical na pasyente.
Ang regular working hours dapat kan nurses forty (40) hours a week na may rest day saka overtime pays. Ang work schedule dapat consistent man sa collective Negotiating//Bargaining Agreement, kung igwa.
Para maimprove pa ang kalidad kan health care ta, ang gobyerno nagpataw ning Sin Tax Law, para daa madagdagan ang pondo kan gobyerno para sa pobreng Filipino. Ang solusyon, sabi sa pag-aadal, nasa kamot kan LGUs dahil sabi sa Local Government Code, ang primary saka secondary care responsibilidad kan LGUs. Ang Barangay health stations saka rural health units handled kan mayors, ang district saka provincial hospitals kapot kan governors, ang regional hospitals saka iba pang darakulang hospitals under kan DoH. Sabi kan DoH, ang LGUs dapat mangenotan sa mga initiatives sa pagrecruit ning dagdag na health workers halimbawa sa pagtao ning scholarships. Ang maray na programa sa salud is good politics.
Dahil kulang po kita sa oras ngonian, NEXT WEEK satong totokaron ang OBLIGATIONS AND LIABILITIES kan nurses base sa ley, sa saindang Code of Ethics, saka mga proseso kung pano magreklamo.
Bago po ako magpaaram, boot ta pong ipaaram sag abos na kita gabos may obligasyon sa Diyos na magtao ning nursing care sa mga nangangaipo. Bako lang ngonian na Christmas season, kundi sa gabos na panahon. Ang nursing care ta sa kapwa tao sarong pagserbi sa Diyos. Sabi sa Bible sa –
Matthew 25:35-40
For I was hungry and you gave me food, I was thirsty and you gave me drink, I was a stranger and you welcomed me, I was naked and you clothed me, I was sick and you visited me, I was in prison and you came to me.’ Then the righteous will answer him, saying, ‘Lord, when did we see you hungry and feed you, or thirsty and give you drink? And when did we see you a stranger and welcome you, or naked and clothe you? And when did we see you sick or in prison and visit you?’ …
Kung may mga hapot na legal, magtext or call sa numbers kan DWNX 0918-547-5999 or email rollypecana@gmail.com.
HAPPY NEW YEAR sato gabos. Ini po si Atty Angel Ojastro III. Aramon an saindong derecho, INI AN LEY!!!
Nurse_PRIMER.pdf
