Straight To The Point ni Radyoman Jhun Estanio: TRAIN— Kaayohan o kalautan sa katawhan?

Gipasigarbo sa administrasyong Duterte ang na-aprobahang Tax Reform For Acceleration and Inclusion o TRAIN, ang Tax reform law dungan sa 2018 National Budget gi-isip nga pinakamaayong pinaskohan sa katawhang Pinoy sumala pa ni Presidente Rodrigo Duterte. Sa bag-ong Tax Reform malibre na ang mga trabahante nga nag sweldo ug 250-mil kada tuig o annual income demodo kon nag sweldo kag gikan 15-mil hangtud 20,800 dili na makuhaan ug buhis ang imong kinitaan. Ginabana-banang 6.8 million ang makabeni- pisyo sa bag-ong ipatumang TRAIN karong tuig 2018, pero ang minimum wage earners nga gi-apil sa ,nahisgutang balaud dugay namang exempted sa income tax, pero lakip sila nga mahimong magsagubang sa negatibong epekto sanglit ma pakang kini sa gitawag nga excise tax.

Kong maka-angkon man ugaling ug kaarangan ang hapit 7-milyones nga mga trabahante how about ang mas kinabag-ang Pinoy nga walay tinong trabaho o regular employee’s nga wala magdawatan ug 15-30 monthly income? Kini tungod kay sa TRAIN mas patas-an ang buhis for example sa LPG, ang Petroleum Product sama sa Diesel, kerosene nga kanhi walay buhis apan sunod tuig buhisan na, segurado nga ang buhis niining maong product ipasa kini sa katawhan ug kay ang pampasaherong sakyanan gagamit ug krudo natural mopataas usab ug pletehan ang public transportation,gumikan kay kinahanglang i-biyahe ang basic commodities gikan sa Manila padulong sa mga probensiya seguradong mopatong ug dugang bayad ang transport ug ang domino effect mao usab ang umento sa presyo sa batakang pala- liton sa local market.

Kon imong hinoktokan ang take home sa mga na exempted sa income tax gibawi lang sa umento sa mga increase gikan sa pletahan,basic commo-dities nga atong gipang hisgutan sa unahan, apan mabuktot ang kinabag- an nga sa atong na mention walay gidawat nga monthly income pero mas apektado sa excise tax nga ipatuman sa kagamhanan. For example ang mo kabat 15.2 million nga dili lakip sa maka take home kay wala maka-abot ug 15-20 thousand per month, I don’t know kon nasayud ba ang kongreso ug si Presidente Duterte nga daghan pang mga trabahante nga wala man gali ma ka abot ug 15-thousand pesos monthly mas labaw pa ang 20-thousand nga pila lang ang nakadawat aning sweldoha sa pagkakaron, so matawag nga useless sa kinabag-an kay sa atong gi-ingon ang mga minimum wage earner daan namang exempted sa income tax oi.

Kini gani nga tax reform law murag ang gi-basi sa sweldo sa Manila kon diin tua ang sweldo nga 15-thousand pataas, pero kita nga taga Mindanao sagad nag sweldo lang ug 10-thousand ang mga sales lady ug laborer nag sweldo lang ug 275-295 per day 8,250-9-thousand per month 109,740 annually income. Sa version sa Tax Reform Law ang 15-thousand kanhi adunay 1,541.83 pero sa TRAIN zero tax ug kini usab ang ma take home madugang sa sweldo, ang 20-thousand may monthly income tax nga 2,683.84 nga ma take home nasab sa empleyado, may minus usab sa nag sweldo ug 25-mil pataas nga kanhi adunay monthly income tax nga 3,918.22 apan sa Train ma kaltasan nalang ug 634.57 monthly ug may ma take home nga 3,283.65 monthly.

Diba dayag nga ang gibasihan sa mga magbabalaud ang sweldo lang didto sa Manila kay kita dinhi sa Mindanao sagad sweldo sa mga mag-uuma ug companies 8-10- thousand man lang, unsa may ma-take home nato nga 15- thousand mga supervisor man ug manager diri sa Mindanao ang ga-sweldo ani, pero ang epekto sa pagsaka sa excise tax segurado apil ta sa epekto ambot kong unsay mahitabo sa 2018 sa yanong Juan dela Cruz sa Train Effect ni Digong sa epekto sa Masa.

Dapat kong may himoon mang pagbawas sa income tax atong gikalipay isip worker pero dili lang unta moabot sa punto nga isumbalik nato sa pagsaka sa palaliton ug public services kay dili ikalimod nga hangtud karon daghang way mga klarong trabaho, unsaon nalang ang matag adlaw nga pagkaon ug basic needs , dili raba exempted ang bugas ug sud-an matag adlaw kay dili ka makalikay sa pamahaw, paniudto ug panihapon kay mag alboroto man gyud ang atong bitok, mo yamar man gyud pati snacks gani, how about pa ang pang sanina, pamilite sa estudyante saka baon, mas labaw pa kon mag kasakit Santa Maria Santisima nahuna-hunaan bani sa mga magbabalaud ug ni Presidente Duterte , nakalimot man seguro siya nga taga Mindanao siya nga nakahibalo siya nga daghang taga Mindanao nga walay trabaho ug ang sweldo halos gapangayoon pa, sayud siya nga duga nang panahon nga na- himong second class ang taga Probensiya ang Luzon Manila, sige nalang ug increased ug suholan, apan kita sa Mindanao hangtud karon diri sa GenSan 295 per day pa gihapon ang sweldo, sa Manila maskin Security Guard 15-mil na ang sweldo sa Mindanao may Manager pa gani nga ga-sweldo lang ug 12- thousand.

Mao ni Problima sa Regionalize Salary wage tungod sa bulakbol nga opisina sa Regional Tripartite Wages and Productivity Boards RTWPB nga nag bana- bana kono sa sweldohan regional level, kay karon nga panahon taas ang sweldo sa Manila Luzon kompara sa Mindanao, unsay pagtoo nila dili pareho mangaon ug bugas ang taga Manila ug Mindanao? Kon ikumpara ang kita dako ang depensiya sa Luzon ug Mindanao, pero kon hisgutan ang basic services ug presyo sa basic commodities mas mahal pa gani ang palaliton sa Mindanao asa ang Justice aning sestimaha, mao nang hangtud karon second class kita sa Mindanao, taliwala nga unta ang Presidente karon Mindanaoan naman.

Karon palang ang Socoteco-2 nagparamdam na nga posibling mosaka ang presyo sa kurente per kilowatt sunod tuig tungod sa ipahamtang nga Tax sa mga electric cooperative nga kanhi-ay free sa tax busa mapugos ang mga kooperatiba nga ipasa usab ang Excise tax sa konsumante, ang kurente na himong basic need sa bisan yanong katawhan, apan kong motaas kini sama ra nga gihikawan nimo ang Masa nga maka angkon ug affordable electric services iyawat ra nga makadungog ug mga balita,drama ug music sa RMN ug IFM o kaha mga teleserye ang yanong katawhan nga kalingawan aron makuha-kuhaan ang kakapoy gikan sa matag adlaw nga kayud kalabaw.

Kong totokan lang unta sa goberno ang pagkolekta sa mga limbongan sa buhis nga negosyante , ang garapalan nga corruption sa BIR,BOC,DPWH mas dako pa ang kitaon sa goberno gikan sa TRAIN nga suguradong ang kabus lang ang maapektahan. Galisod pa ang mga Filipino sa pagkaon daghan gani ang galurat ang mata sa pagpinaabot sa 4P’s, Senior Citizen Monthly socialize pension kay nangiyawat nga matabangan sa goberno daghan Pinoy nga gakapamatay nalang sa hospital kay kulang ang pag- hatag sa medical services dili madapatan ug tambal, walay basic services sama sa korente ug water supply unya ipanghambog ning TRAIN maka take home ang pipila samantala ang kinabag-ang kapin 100-million population Nationwide masakrapisyo tungod sa domino effect sa pagmahal sa palaliton.

At the end of the day ang goberno mao ang may tahas ug mandato nga mo hatag sa kaarangan sa katawhan sanglit sila ang piniyalan sa katawhan ug sayud sab ta nga hangtud karon panahona daghan sa mga Pinoy ang nag salig gihapon sa liderato ni Digong, sa latest nga SWS survey nadugangan ug 10-puntos ang satisfaction rating ni Pangulong Duterte sa last quarter sa 2017 gikan +48 percent sa third Quarter nahimong +58 sa December busa obserbahan nato ang gipanghimbog nga Tax Reform For Acceleration and Inclusion TRAIN kong makaayo ba kini sa kinatibuk-ang katawhan o mas mo samot nga makahatag ug kalisdanan…God Bless Philippines!